 |
Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия
|
|
|
|
26 -437
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
16 бө лім. Буйрек аурулары
16. 1. ГЛОМЕРУЛАЛЫҚ ПАТОЛОГИЯ
Гломерулалық патологияның негізгі тү рі гломерулонефриттер болып саналады. Гломерулалық патологияның морфологиялық кө ріністері бір-біріне жақ ын болғ анмен олардың клиникалық кө ріністері тү рліше. Электрондық микроскоппен тексергенде, иммуногистохимиялық реакциялар нә тижесінде гломерулонеф-риттердің клиникалық кө рінісі бү йрек шумақ тарының қ айсы бө лігінің, қ ай дө режеде зақ ымдануына байланысты екендігі анық -талғ ан.
Егер гломерулалық фильтрдің негізгі мембрананың ө ткізгіштігі артып кетіп, несепте белоктар пайда болса, гипоальбуминемия, гиперлипидемия жө не ісінулер дамыса, оны нефроздық синдром деп атау қ абылданғ ан.
Нефриттік синдром ү шін гематурия, шумақ тық фильтрация-ның тө мендеуі, гипертензия тә н. Бү л кезде шумақ капиллярла-рындағ ы, эндотелий немесе мезангий жасушаларының кө беюі, яғ ни қ абыну ү рдісінің дамуы байқ алады. Кейде бү л екі қ ү былыс қ атар жү реді.
Егер бү йрек шумақ тарындағ ы ө згерістер ө те тез дамығ анда жедел буйрек жетіспеушілігінің клиникалық белгілері пайда болады.
Сонымен бү йрек ауруларьша тә н кө птеген клиникалық белгілер бү йрек шумақ тарының патологиясымен байланысты.
ЖЕДЕЛ ГЛОМЕРУЛОНЕФРИТ
Жедел гломерулонефрит - бү йректің екіжақ ты қ абынуымен си-патталатын, клиникада бү йректің ө зінің жә не басқ а ағ залар қ ызметінің бү зылуымен кө рінетін сырқ ат.
|
|
|
Жедел гломерулонефриттің негізгі клиникалық белгілеріне қ абақ тың немесе бү кіл дененің ісінуі, қ анда диспротеинемия, гиперазотемия, несепте протеинурия, гематурия, цилиндрурия дамуы жатады.
Этиологиясы. Гломерулонефриттер инфекциялық -аллергиялық аурулар қ атарына жатады. Олар кейбір инфекциямен ауырғ ан кісілерде 1-3 аптадан соң дамиды.
Гломерулонефриттің негізгі қ оздырушылары қ атарына в-гемолиздеуші стрептококтар (оның 12-ші тү рі) жатады. Сондық -тан жедел гломерулонефрит стрептококтық баспадан соң, фарин-гитте, қ ызамық та кө п кездеседі. Одан басқ а жедел гломерулонефрит жасыл тү ске боялушы стрептококтар, пневмококтар, фрид-лендер таяқ шалары, сальмонеллалар, менингококтар, грипп, герпес, жел шешек, коксаки жә не В гепатиті вирустарЫ; малерия,
шистосома жө не токсоплазма паразиттары, ақ шыл спирохета, кейбір дә рі-дә рмектер де (Д-пенициламин; алтын жө не сынап пре-параттары) туындатады.
Гломерулонефриттің 1/5 бө лігінің дамуы ревматизмдік сырқ -аттар тобымен (жү йелі қ ызыл жегі, ревматоидты артрит т. б. ) байланысты екенін ерекше атап ө ту керек. Кейбір қ атерлі ісіктер де гломерулонефриттің дамуьша алып келеді.
Патогенезі. Қ азіргі кезде гломерулонефриттің барлық тү рлерінің иммундық негізде туындайтыны анық талғ ан. Кө птеген эксперименттерде гломерулонефриттің дамуы аллергиялық реак-циялармен байланысты екені кө рсетілген. Жапон ғ ылымы Мазуги егеуқ ү йрық тар бү йрегінен антиген дайындап оны ү й қ ояндары-ның қ анына жіберіп, осы антигенге қ арсы тү зілген антиденелердің (сарысуды) егеуқ ү йрық тар қ анына дарытқ ан. Эксперимент нә тижесінде гломерулонефриттің морфологиясы бойьцшіа адам гломерулонефритіне ең жақ ын классикалық ү лгісі алынғ ан.
|
|
|
Ал, Кавелти бү йрек антигендерін стрептококк себіндісімен араластыра отырып экспериментте гломерулонефрит шақ ырғ ан. Бү л кезде сарысуда ә рі бү йрекке, ә рі стрептококтарга қ арсы ба-ғ ытталғ ан антиденелер тү зілетіні анық талғ ан. Кавелтидің ойьшша негізгі мембрананың зақ ымдануы осы антиденелерге байланысты.
Бү йрекке қ арсы бағ ытталғ ан антиденелер гломерулонефрит-пен ауырғ ан адамдардың 70-80%-да табылғ ан, ең қ ызығ ы, бү йректің басқ а ауруларьщца бү лар кездеспейді.
Стрептококтық инфекцияның гломерулонефрит дамуындағ ы ерекше рө лі гломерулонефрит туындатушы стрептококпен бү йректің негізгі мембранасының арасындагы антигендік уқ сас-тық та. Осығ ан байланысты, организмде стрептококтық инфек-цияғ а қ арсы бағ ытталғ ан антиденелер стрептококтармен бір қ атарда бү йректің негізгі мембранасын да бү зады. В. В. Серовтың пікірінше, осы аймақ та антиген-антидене реакциясы жү ріп иммундық ке-шендер шө гіп қ алады. Осылайша зақ ымданғ ан негізгі мембрана кейін организм ү шін аутоантиген ролін атқ арып, оғ ан қ арсы ауто-антидене тү зіледі. Антиденелер негізгі мембранағ а шө гіп қ алып осы жердегі комплементті белсендіреді, осығ ан байланысты жә не сол жерде топталып қ алғ ан моноцит, нейтрофилдік лейкоциттер ферменттері ө серімен негізгі мембрана бү зылып, енді осы мемб-ранағ а қ арсы антидене тү зіледі. Осылайша " шық пас шең бер" тү зіліп, гломерулонефрит ә рі қ арай, ө з-ө зінен дами береді.
Демек, гломерулонефриттер: 1) антиденелер ө серінде, (антиденелік гломерулонефрит) немесе 2) иммундық кешендерге байланысты (иммундық -кешендік гломерулонефрит) дамиды.
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
16 бө лім. Буйрек аурулары
|
|
|
