 |
Еркек жыныс аҒзасыныҢ (пенистщ) аурулары
|
|
|
|
ЕРКЕК ЖЫНЫС АҒ ЗАСЫНЫҢ (ПЕНИСТЩ) АУРУЛАРЫ
Даму аномалияларына пенистің несеп шығ арушы жолдары-ның ө з шығ у орнынан ауытқ уы жатады. Мысалы: гжоспадия шы-ғ ару тесігінің пенистің тө менгі жағ ынан шығ уы, эписпадия — жоғ а-ры жағ ынан шығ уы. Бү л жағ дайда несептің бө лініп шығ уы қ иьш-дап, несеп жолдарында қ абыну дамиды.
Қ абынуғ а балантит (пенис басың дағ ы терінің қ абынуы) жә не балантопостит (пенис терісінің ү шының қ абынуы) жатады. Пре-пуциалды қ аптың тесігінің тарылуына байланысты патология фимоз деп аталады. Балаларды жас кезінде кестіру (циркулизация) фимоздың, кейбір деректер бойынша пенис карциномасының, тіпті жатыр мойны рагының алдын алу болып саналады. Себебі, сперма қ алдық тары (смегма) канцерогендік ө сер етеді.
Қ атерсіз ісіктері. Жыныс агзаларында, ө сіресе пенисте ө ткір ү шты кондилома деген патология кездеседі. Оның қ оздырушысы адам папиломасы вирусы (HPV) екендігі анық талғ ан. Бү л ісік жыныс қ атынастары арқ ылы жү ғ ады. Пенистің басына жақ ын аймақ та кө птеген, майда кө лденең і бірнеше милиметр, аяқ шасы бар немесе кең негіздігі бү ртіктенген қ ызыл тү йіндер кө рінеді. Микроскопта қ арағ анда олар жай папилломағ а ү қ сайды, ерекшеліктері ісіктердің стромасың да лейкоциттердің сің белер кө п болады жә не терінің тікенекті қ абатындагы жасушаларды ашық тү сті вакуольдер кө рінеді, оны койлоцитоз деп атайды.
Кейде кондиломалар ірі, бір тү йін тү рінде ө сіп (алып кондилома), пенистің тіндерін бү зады. Инвазия аймақ тарында жасуша-лық атипизм, полиморфизм кө рінеді. Бү л кө ріністер оны карци-номағ а жақ ындатады.
|
|
|
Пенистің ракалды ауруларына: Боуэн ауруы, Кейр эритропла-зиясы жатады. Бү л ісіктерде карцинома in situ (эпителийішілік карцинома) кө рінісін байқ ауғ а болады.
Пенистің карциномасы. Пенис карциномасы оның басында немесе басының айналасында майда тү йін тү рінде ө седі. Ісік инфильтративті ө скенде сол жерде жара пайда болады, кейде пенистің басы бү тіндей ісікке айналады. Ісік экзофитті ө скенде теріде тү рлі-тү сті капуста тә різді тү йін пайда болады. Микроскоп-тык, кө рінісі бойынша пенисте жалпақ жасушалы рак ө седі. Ісік
лимфогендік, ө те сирек жагдайда гематогендік метастаздар береді. Жалпы пенис карциномасы еркектер қ атерлі ісігінің шамамен 1%-ын қ ү райды.
АТАЛЫҚ БЕЗ ЖӘ НЕ ОНЫҢ Қ ОСАЛҚ ЫЛАРЫНЫҢ АУРУЛАРЫ
Даму кемістіктері. Аталық бездің екіжақ ты да болмауын анор-хизм деп атайды. Бір атабездің болмауы монорхизм делінеді. Ата-лық бездің ү мағ а тү спеуін крипторхизм дейді.
Крипторхизм. Бү л патология ересек кісілердің 0, 3-0, 8%-да кездеседі. Ол бір жақ ты немесе екі жақ ты болады. Аталық без қ ү рсақ ішінде немесе шат ө зегі ішінде кідіріп қ алғ ан болуы мү мкін. Кідіріп қ алғ ан аталық безде 2 жастан бастап атрофиялық ө згерістер дами бастайды. Крипторхизмнің негізгі себептеріне гонадотроп-тық гормондардың жетіспеушіліктері жатады. Екіжақ ты криптор-хизмде бедеулік дамиды. Егер аталық без шат ө зегінде кідіріп қ алса, ол жерде қ ан айналу ү рдісі бү зылып, аталық безде ісіну, қ ан қ ү йылу ө згерістері дамып, ол қ ысылып, тіпті некрозданып қ алады. Сонымен қ атар орнына тү спеген аталық безде қ атерлі ісіктер — семино-ма, тератобластома дамуы мү мкін (малигнизация). Сондық тан ата-лық безді ү мағ а тү сіру жә не бекіту операциясы 2 жасқ а дейін жа-салуы шарт.
|
|
|
Гидроцеле (аталық без қ абық тарының арасына сү йық тық жи-налуы). Ол туа пайда болғ ан немесе жү ре пайда болган деп бө лінеді. Туа пайда болван гидроцеленің себебі аталық без ү мағ а тү скеннен кейін іш пердесі ө сіндісінің жабылмай қ алуы, ол қ ү рсақ қ уысы-мен байланысқ ан болады. Журе пайда болган гидроцеле қ абынуғ а, жарақ атқ а немесе ісіктерге байланысты болады. Қ абынуғ а байланысты аталық без қ абық тары ісінп, қ ызарып, қ абыну инфильт-раттары сің іп қ алады. Ірінді қ абыну қ осылғ ан жағ дайда операция жасап, қ абық тың бір бө лігін кесіп алып тастайды жә не антибио-тиктермен емдейді.
Орхит жә не эпидидимит
Бү л екі патология бір-бірімен ө те тығ ыз байланысты. Кө бінесе қ абыну аталық без қ осалқ ысынан басталып (эпидидимит) кейін аталық безге ө теді. Тек мерезде ғ ана алдымен аталық без қ абынып (орхит) кейін қ абыну оның қ осалқ ысына таралады.
Этиологиясы. Орхит пен эпидидимит кө бінесе несеп жолда-рының инфекцияларына байланысты дамиды. Инфекция қ озды-
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
17 бө лім. Жыныс агзаларының жә не сү т бездерінің аурулары
рушылары хламидиялар, гонококктар шө уһ ет шығ арушы жол ар-қ ылы немесе лимфогендік жолмен қ абыну ошақ тарынан (уретрит, простатит) тү седі. Сонымен қ атар, инфекция гематогең ці жолмен эпидемиялық паротит, туберкулез, мерез, пневмония, скарлатина, іш сү зегі ауруларында тү суі мү мкін. Жедел орхит пен эпи-дидимитте аталық без ү лкейіп, ісініп, қ атаяды, ү мада, шат айма-ғ ында қ атты ауыру пайда болады. Қ абыну кө бінесе ірің ці қ абьшу тү рінде ө теді, қ абыну сің белері аралық тіннен басталып, тез арада без ө зекшелеріне ө теді, кейде ірің ді ошақ тар — абсцесс пайда болады. Созылмалы орхит пен эпидидимит ү шін аталық без тінінде лимфогастиоцитарлық сің белердің, макрофагтардың болуы, скле-роздық ө згерістер тә н. Туберкулездік жә не мерездік қ абынуларда осы инфекциялар ү шін тә н гранулема тү зіледі.
|
|
|
