 |
Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия
|
|
|
|
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
21 бө лім. Балалар аурулары
қ ү рамында макрофагтар, лимфоциттер, эозинофилдер болады. Бауырга шистосомалар тікелей гепатотоксикалық ө сер етеді. Бау- ырда фиброз дамып, порталдық гипертензия синдромы дамиды. Қ уық та шистосома жү мыртқ алары шырышты қ абық тың жедел қ абынуьш тудырады, кейін қ абыну шырышасты қ абатына ө теді. Бірте-бірте жү мыртқ алар айналасында продуктивті шистосомалық гранулема тү зіледі, оның қ ү рамында эпителиоидты жасушалар кө п болады. Кейіншелік гранулеммаларғ а кальций тү здары шө гіп қ ала-ды, оны рентгенде кө ру мү мкін. Несепағ ар қ абырғ асының фиброзы, стенозы нә тижесінде гидронефроз, созылмалы пиелонефрит дамиды. Буйректерде мезангиопролиферативті гломерулонефрит жиі табылады. Ө кпеде гранулематоздың артериит, қ ан тамырлары ішінде қ алыптасқ ан тромбтар, пневмофиброз, соң ында ө кпелік журек, оң қ арыншаның жетіспеушілігі дамиды.
ФИЛЯРИОЗ
Филяриоз филяриялар қ оздыратын жө не лимфа жолдарының зақ ымдануымен сипатталатын паразиттік ауру.
Эпидемиологиясы мен патогенезі. Филяриоздың эпидемиялық ошақ тары Оң тү стік Америкада, Африкада, Оң тү стік-Шығ ыс Азия елдерінде кездеседі. Ә р жылы филяриозбен 90 млн. адам жаң адан ауырады. Ауру адамғ а москиттер шақ қ анда ө теді.
Филяриялар личинкалары лимфа жолдарың да ө ніп-ө сіп сол жерде жыныстық жетілген тү рлері шағ ылысқ анда микрофилялия-лар пайда болады, олар қ анғ а ө тіп кетеді.
|
|
|
Патологиялық анатомиясы. Лимфа тамырлары ішің де дамығ ан филяриялар оларғ а тікелей эсер етіп лимфа тамырларының кең ейіп кетуіне, жү мсақ тіндерге лимфаның жиналып қ алуына (лимфеде-ма) жә не пілаяқ (элефантиаз) кө рінісінің дамуьша себеп болады. Сонымен қ атар ү маның, еркектің жыныс ағ засының, вульваның, аяқ -қ олдардың лимфедемасы дамиды. Лимфа жиналып қ алган жерде дә некер тін ө сіп кетуіне байланысты тері қ алындап, фиб-розданып (қ атты болып) қ алады. Бү л кө ріністі элефантиаз деп атай-ды. Осы аймақ тарда лимфа тамырларының ішінде ө лген, петри-фикацияланғ ан, кейде тірі паразитті кө руге болады. Паразит айна-сында эозинофиддік сің белерде, аурудың созылмалы тү рінде эпи-телиоидтық, макрофагтық, лимфоциттік жасушалардан тү зілген гранулемаларды кө реміз, олардың арасында бірлі-жарымда кө п ядролы, алып жасушалар болады.
Ө кпеде эозинофилдік жасушалардан тү зілген гранулемалар табылады, ол филяриозғ а қ арсы бағ ытталғ ан иммундық (аллерги-ялық ) реакциялардың морфологиялық белгісі больш саналады.
21 бө лім. БАЛАЛАР АУРУЛАРЫ
Ү рық тың, нө рестенің жө не жаң а туылғ ан баланың аурулары ересек адамдардың патологиясына кө п жағ ынан ү қ самайды, сон-дық тан педиатриялық патологияны жеке бө ліп қ арау керек.
Педиатрия патологиясың да ү рық тың жә не нө рестенің ә ргү рлі даму кезең дерін белгілейтін арнайы терминдер бар. " Антенаталды" (пренатадды) деген сө з " жатыр ішінде" немесе " туылғ анғ а дейінгі" дегенді біддірсе, " неонатадды" сө зі - жаң а туылғ ан баланың даму кезең деріне қ атынасты атайды. " Перинаталды кезең " ү рық тың жатыр ішінде дамуының 22-аптасынан басталып, бала туылғ аннан кейінгі алғ ашқ ы 7 кү нді ө з ішіне алады, ал «постнаталдьщ деген термин туылғ аннан кейін деген мағ ьшада қ олданылады.
|
|
|
Жү ктіліктің қ алыпты мерзімінен ауытқ уы нә рестенің немесе жаң а туылғ ан баланың ө ртү рлі ауруларының жә не ө лімінің себептері бола алады.
Ү рық тың қ алыпты дамуы
Ү рық танғ ан аналық жасушаның (зиготаның ) бө лінуі нә тижесінде пайда болғ ан жасушалар жиынтығ ы (бластоциста), ішкі жасушалық жиынтық (урық тық диск) жә не оны қ оршап жат-қ ан сыртқ ы қ абаттан (трофобласт) тү рады. Біріншілік трофоб-ласт ө зінен белсенді протеолизистік ферменттер бө ліп шығ аруы нө тижесінде бластоциста жатыр эпителиін ыдыратып (тесіп) эндометрий ішіне жайғ асады. Трофобласт кейіншелік плацентаның пайда болуына белсең ді қ атысады. Ү рық тық диск жасушалары жетіліп, организмнің кез-келген жасушасына айнала алады.
Осы жасушалардың алғ ашқ ы жетілуі нө тижесінде бірінші ү рық -тық жапырақ тар: эктодерма, мезодерма жө не энтодерма пайда болады. Бү л жапырақ тардан жасушаларының бө лінуі, жетілуі, бірігуі нө тижесінде ө р тү рлі ағ залар дамиды.
Толық жетілген ағ за жоғ ары жетілген, арнайы қ ызметтер атқ -аратын жасушалдар тү рады. Туылғ ан кезде баланың кө пшілік ағ за-лары толығ ымен қ алыптасқ ан жә не ө з қ ызметін атқ ара алады. Тек кейбір ағ залар туылғ аннан соң да дами береді. Мысалы, ө кпе туы-лғ аннан соң 3-4 апта ө з дамуын жалғ астырады; мидың толық дамуы 7 жаста аяқ талады; жыныстық жетілу 13-15 жасқ а дейін жал-ғ асады (ііубертаттық кезең ).
|
|
|
