 |
201-сурет. Кендіктің ірінді тромбоартерииті
|
|
|
|
201-сурет. Кендіктің ірінді тромбоартерииті
туылу ү рдісі басталады, аспирация нә тижесінде тү скен инфекция ө кпеге жө не жү тыну арқ ылы ішектерге тү седі. Сонымен қ атар осы жерден инфекция теріге немесе кіндік бауына енуі ық тимал.
Қ ағ анақ сү йық тығ ына инфекция баланың туылу кезең інде де (интранатадды) ө туі мү мкін. Жатыр ішіндегі асфиксия меконидің бала айналасындағ ы сү йық тық қ а шығ уына, сол жерден ө кпеге немесе ішекке тү суіне жол ашады. Егер туылу жолдарында инфекция болса ө кпенің (пневмония) жә не ішектің (жаралы-некрозды энтероколит) екіншілік қ абынуы дамиды.
Сонымен жатыр ішіндегі балағ а инфекцияның тү су жолдары ө ртү рлі. Кө птеген зерттеушілердің деректеріне қ арағ анда жатыр ішіндегі инфекция перинаталды кезендегі ө лімнің 17-36%-ның себебі болады. Солардың ішінде ең жиі кездесетіндері жатыр ішіндегі пневмония, сирегірек - ірің ді менингит, сепсис (гематогенді) жә не жаралы-некрозды энтероколит.
21 бө лім. Балалар аурулары________________________________________________ 3
21. 3. ЖАТЫР ІШІНДЕ ДАМИТЫН ВИРУСТЫҚ ИНФЕКЦИЯЛАР
Кө нтеген вирустық инфекциялар іштегі балағ а (немесе ү рық қ а) ө тіп ө ртү рлі ө згерістер, оның ішінде вирустарғ а тә н қ абыну ү рдістерін қ оздыра алатыны анық талғ ан. Оларғ а: қ ызамық вирусы, цитомегалия, жел шешек, жә й герпес, паротит, коксаки, сары-сулы гепатит, аденовирус, АИВ жө не т. б. жатады.
Вирустардың іштегі баланы зақ ымдау мү мкіншілігін, яғ ни тератогендік ә серін Австралия ғ алымы Грегг (Gregg N., 1942) қ ыза-мық мысалында бірінші болып кө рсеткен болатын. Жатыр ішінде дамығ ан қ ызамық ө ртү рлі эмбрио- жә не фетопатиялар шақ ыраты-ны анық талғ ан. Қ ызамьгқ тың эмбриопатия кө з алмасының, есту жә не кө ру ағ заларының зақ ымдануымен сипатталады. Грегг ү штігіне: микроцефалия, тума катаракта жә ң е микрһ фтальмия, кө з нервінің атрофиясы (осығ ан байланысты кө здің кө рмей қ алуы) кіреді. Сонымен қ атар, мида продуктивтік гранулемалар пайда болады, созылмалы менинго-энцефалит дамиды, ішкі ағ заларда кө птеген туа болғ ан кемістіктер табылады.
|
|
|
Жатырішілік герпес. Жатырішілік герпес ДНҚ -вирустарына жатады. Оның қ оздырушысы 2-типтегі вирус, Herpes simplex, си-рек жағ дайда 1-тип. Вирустар эпителий жасушаларында кө бейіп, олардың ү лкеюіне, ядрорларда ірі вирустық қ оспалардың пайда болуына соқ тырады. Зақ ымданғ ан жасушалар кейін бө лшектеніп, жойылып кетеді. Ө лген жасушалар айналасында қ абыну реакция-сы аз немесе тіпті жоқ, тек қ ан айналымының бү зылуы кө рінеді. Бауырда алыпжасушалық гепатит, ө кпеде некроздық алыпжа-сушалық пневмония, мида ісіну, нейрондар ядроларының гиперх-роматозы жө не эпендимаастылық глиоз анық талады. Ә рі қ арай некроздық менингоэнцефилат дамуы мү мкін.
Цитомегалия (cytos-жасуша, megalos-ү лкен) - сө л бездерінің қ абынуымен (сиалоаденит) жә не алып, ядроішілік қ оспалары бар жасушалардың пайда болуымен жә не аралық қ абынумен сипатта-латын ДНҚ -вирустық инфекция. Вирустар плацента арқ ылы ө тіп, эмбриопатия, фетопатияларғ а соқ тырады. Ол жаң а туылғ ан нө ре-стелер мен шала туылғ ан балаларда генерализацияланғ ан (жайыл-ғ ан) ауыр инфекция тү рінде ө теді.
|
|
|
Вирус ә серің де жасушалар 30-40 мкм-ге дейін ү лкейіп, ядроііпілік, домалақ, тығ ыз қ оспалар тү зеді. Қ оспа айналасы бос, рең сіз, со-лайша " ү кі кө з" белгісі пайда болады. Цитомегалияның генерали-зацияланғ ан тү рің де кө птеген агзаларда: мида энцефалит, ө кпеде,
37 — 437
Ж. Ахметов. Патологаялық анатомия
21 белім. Балалар аурулары
бү йректерде, бауырда, ішекте, ү йқ ы безінде жө не т. б. ағ заларда қ абыну дамиды.
Теріде геморрагиялық бө ртпелер, сонымен қ атар, гемолиздік анемия, тромбоцитопения, сарғ аю белгілері байқ алады.
ЖАТЫР ІІПІНДЕ ДАМИТЫН БАКТЕРИЯЛЫҚ ИНФЕЩИЯЛАР
Жатыр ішінде дамитын бактериялық инфекцияларга: листериоз, туберкулез, мерез, бруцеллез, хламидиоз жә не т. б. кіреді. Сонымен қ атар кейбір паразиттер (токсоплазма, трипаносома), саң ырауқ ү -лақ тар (кандидоз, аспергиллез, криптококкоз) да гематогендікжол-мен таралуы мү мкін.
Инфекция гематогендік жолмен тү скенде гоіацентаның қ абық та-рына қ арағ анда паренхимасының қ абынуы кө бірек кездеседі, бү рлердің қ абьшуы (виллит) басым болады. Таралу тү рлеріне қ арап виллит ошақ ты немесе диффузды, продуктивті немесе экссудативті (жиі ірің ці) болуы мү мкін. Плацентаньщ қ абынуы нө рестеге ин-фекцияның таралу кө зі болып саналады. Кө п жағ дайда ол нә рестенің жатыр ішінде ө луінің себебі бола алады. Нә рестенің инфекциялық ауруларында инфекция таралғ ан кө бінесе сепсистік тү рде, ө теді.
ЖАТЫР ІШІНДЕ ДАМИТЫН ЛИСТЕРИОЗ
|
|
Жатыр ішінде дамитын листериоз. Оның қ озырушысы Listeria
monocytogenesis. Листериоз аіпропозооноздарғ а жататын созыл-
малы жү қ палы ауру. Адамғ а листериоз ауру малдардың сү тін
ішкенде, етін жегенде жү ғ ады. Жү кті ө йелдерде листериоздық пи
елит, пиелонефрит, эндоцер-
вицит кездеседі. Іш-тегі ба-
лағ а инфекция плацента ар-
қ ылы немесе тө меннен жоғ а-
ры қ арап қ ыннан жатыр
қ абырғ асына, одан ү рық қ а-
бық тарына жә не бала айна-
ласындағ ы сү йық тық қ а ө теді.
Инфекция қ ан арқ ылы
таралғ анда" гранулематозды
сепсис дамиды. Ол іштегі ба-
ланың немесе жаң а туылғ ан
нә рестенің кө птеген агзала-
рында тарыньщ ү лкендігіндей
202-сурет. Бауырдағ ы майда гранулемалардың (лис-
|
|
|
листериома териомалардьщ) пайда болуы-
мен сипатгалады. Теріде майда, домалақ сары тү сті айналасы қ ыза-рғ ан тү йіншектер (гранулемалар) кө здің, ішектің шырышты қ абық -тарында, ө сіресе бауырда, ү йқ ы безінде, бү йректерде, кө кбауырда, ө кпеде табылады. Гранулемалар моноциттерден тү рады. Гранулема некрозғ а ү шырағ анда лейковдптер пң йда болады. Листериоз ү шін гранулемадағ ы лейкоциттердің бө лшектеніп кетуі тә н (202-сурет). Осы жерлерде Гр-теріс боялатьш листериялар барлығ ы анық тала-ды. Ми тінінде гранулемалар оның сү р жә не ақ қ абаттарьщца, ми қ абық тарында да листериомалар пайда болады. Листериозды ме-нингоэнцефалит бала ө лімінің себептерінің бірі больш есептеледі. Ішкі ағ залардағ ы ауыр ө згерістер іштегі баланың ө луіне, оның ө з-ө зінен тү сіп қ алуына, ө лі немесе шала туылуына, менингит, нә ресте пневмониясыньщ, тума кемістіктердің дамуына соқ тыра-ды. Жалпы листериозғ а байланысты ө лім перинаталды кезең цегі ө лімнің 0, 44% қ ү райды.
|
|
|
