 |
Сурет 1. Терідегі және теріасты майындағы іріңді процестердің локализациясы.
|
|
|
|
Сурет 1. Терідегі жә не теріасты майындағ ы ірің ді процестердің локализациясы.
1-карбункул; 2- гидраденит; 3-фурункул; 4-тілме; 5-теріасты майының флегмонасы.
Фолликулит (folliculitis) – шаш тү бірі қ алташасының (фолликуласының ) ірің ді қ абынуы (2-суретте схема тү рінде кө рсетілген, 3-суретте терідегі кө рінісі).
Сурет 2. Фолликулит. 1-қ абынғ ан фолликула, 2-қ абынбағ ан фолликула
Сурет 3. Фолликулиттің терідегі кө рінісі.
Негізгі қ оздырғ ышы алтын тү сті стафилококтар. Кө бінесе адам ағ засы ә лсіреген жағ дайларда (жү деу, суық тию, созылмалы аурулар) кездеседі.
Клиникасына келсек бір тал шаштың тү бінде конус тә різдес пустула тү зіліп, айналасында гиперемия, инфильтрация пайда болады. Қ абыну басылып, ірің ді қ абыршақ қ а айналып тү скенде, орнындағ ы болар болмас жара эпителизацияланып жазылады. Егер де фолликулиттер бастың тү кті жерлерінде орналасса, олар бір бірімен байланысып, инфильтраттанып, ірің деп, аумақ ты жарағ а айналады. Жара біткенде орнында ү лкен тыртық қ алады.
Емі. Қ абынғ ан жерге су тигізбей, айналасын 2% салицил спиртімен сү ртіп, шашты қ ысқ алап қ иып, фолликулдарды стерилды инемен тесіп, йод немесе бриллиант жасылы ерітінділерімен, қ абыршақ танғ анша сү ртеді. Фолликулиттердің созылмалы тү рлерінде қ осалқ ы ауруларды емдеумен қ атар антибиотиктер, иммунды препараттар, витаминдер, физиотерапия тағ айындалады.
Фурункул (furunculus), сыздауық – шаш фолликулы, май бездері, айналасындағ ы майлы клетчаткалардың жедел ірің ді қ абынуы, фолликулитке қ арағ анда ауқ ымды болып келеді. (4-суретте қ абынудың терідегі кө рінісі, 5-суретте фурункул схема тү рінде кө рсетілген). Дененің тү кті жерлерінде дамиды. Сыздауық бірнеше жерден шық са фурункулез деп аталады.
|
|
|
Сурет 4. Қ абынудың терідегі кө рінісі. Сурет 5. Фурункул схема тү рінде
Этиология, патогенезі: ауруды кө бінесе алтын тү сті стафилококктар тудырады, инфекция микрожарақ аттар арқ ылы тү седі. Қ ант диабеті, авитаминоз, терінің қ ышымасы, аллергия ауруларында фурункул, фурункулез жиі кедеседі. Фурункул пустуладан басталып, инфекция шаш фолликуласынан терінің емізікшелі қ абатына тарағ анда қ абыну инфильтраты пайда болады. Инфильтраттың ортасындағ ы шаш тү бірі некрозданады, айналасында ірің тү зіледі. Ірің дік жарылып, ө ліеттенген шаш тү бірі сыртқ а шық қ анда, терідегі жара тазарады, грануляцияланып, дә некер тін ө сіп, тыртық танып жазылады. Науқ астарды қ абынғ ан жердің ауырсынуы, ә лсіздік, дене қ ызуының кө терілуі мазалайды.
Клиникалық кө рінісінде: шаш тү бінде инфильтрат, ортасында болар болмас ірің дік (пустула), айналасында гиперемия анық талады (6-сурет).
Сурет 6. Фурункулдың ірің деу сатысы.
Инфильтрат жұ мсарып, ірің деп жарылады, қ анды ірің мен ө ліеттенген шаш тү бірі сыртқ а шығ ады, орнында 2-3 кү нде тыртық танып бітетін, жара пайда болады (7-сурет). Егер де тері жабындысында фурункулдан тарағ ан қ ызыл жолдар, жолақ тар пайда болса, регионарлы лимфа бездері шошынса, ол инфекцияның жайылып, лимфа тамырларының, лимфа бездерінің қ абынуымен (лимфангиит, лимфаденит) асқ ынуының белгісі. Бетте орналасқ ан фурункул ө те қ ауіпті: ірің ді тромбофлебит, менингит, сепсиспен септикопиемиямен асқ ынуы мү мкін.
|
|
|
Сурет 7. Ірің дік жарылып, қ абыну азайғ ан.
Фурункулды консервативті емдеуден бастайды, қ абыну ошағ ын 70% этил спирті, 2% салицил спирт ерітінділерімен сү ртіп, УЖЖ, т. б. физиопроцедуралар жасалады. Ірің деу кезең інде, ірің дікті тіліп ашып, ө ліеттерден тазартып, антисептиктермен жуып, жара тазарғ анша протеолиттік ферменттер, натрий хлордың 10% ерітінділеріне малынғ ан дә ке (марля), резина дренаждар қ ойылады, жараны ультракү лгін сә улесімен қ ыздырады (8-сурет, ).
Тазарғ ан жараларды антисептикалық майлармен таң у салып, емді жалғ астырады. Операциядан кейінгі жара емдеу нә тижесінде жетіліп, тыртық танып жазылады (9-сурет). Фурункулдың лимфангиит, лимфаденит, тромбофлебит, менингит, сепсиспен асқ ынғ ан тү рлерінде науқ астарды жедел ауруханағ а жатқ ызып, антибиотиктер, сульфаниламидтер, инфузиялық, иммундық терапиялар жү ргізіледі.
|
|
|
