 |
Сурет 8. Іріңдікті тіліп ашқаннан кейін тазарған жара.
|
|
|
|
Сурет 8. Ірің дікті тіліп ашқ аннан кейін тазарғ ан жара.
Сурет 9. Жараның тыртық танып бітуі.
Карбункул (шиқ ан) ө те ауыр, жайылғ ан, бірнеше шаш фолликуласы, терінің май бездері, тері, теріасты майының қ абынулары жә не қ ан тамырлары тромбозының салдарынан пайда болғ ан ауқ ымды ірің ді некроздық процесс. Карбункулдың локализациясы жә не қ абынудың ауқ ымдылығ ы, терең дігі 10-суретте кө рсетілген.
Сурет 10. Карбункулдың локализациясы
10(1) - жоғ арғ ы еріннің карбункулы; 10(2) - желкеде орналасқ ан карбункул; 10(3) -карбункулда зақ ымдалатын тіндер схемасы: (1-эпидермис, 2-ірің ді ө зектер, 3-ө лі еттер, 4-терасты майы, 5-фасция, 6-бұ лшық ет. )
Этиопатогенезіне келсек, ірің дікті жиі тудыратын алтын тү сті стафилококк болып табылады, кейде стрептококк немесе екеуі бірігіп ауруды шақ ырады. Қ ант диабеті, гипо, авитаминоз қ ан тамырларының аурулары адамның иммунитетін тө мендетіп, ірң діктердің пайда болуына ық палын тигізеді. Карбункулдың жиі кездесетін жерлері: желке, жауырын ортасы, арқ а, ерін айналасы. Ауру бірнеше шаш фолликуласын, терінің май бездерін қ амтитын кө лемді инфильтрат тү зілуінен басталып, қ ан тамырларының тромбоздануымен жалғ асып, жергілікті тіндерді некрозғ а ұ шыратады.
Тіндерде ірің ді ыдырау орын алып, ә рбір шіріген фолликула ө зектерінен араның ұ ясынан шық қ ан бал тә різдес ірің шығ а бастайды. Ірің дік тазарғ аннан кейін, орнындағ ы терең, ү лкен жара грануляциямен толып, тыртық танып жазылады.
|
|
|
Клиникалық кө ріністері мен диагнозы: науқ астың жағ дайы ауыр, ә лсіздік, дене қ ызуының кө терілуі, жү рек қ ағ у, ентігу, бастың ауруы, тә бетінің тө мендеуі, қ алтырау орын алады. Қ абынғ ан ошақ та ауқ ымды қ ызарғ ан, ісінген, тығ ыз инфильтрат анық талады. Инфильтрат ү стінде бірнеше ірің ді пустула кө рінеді, олар тесіліп, жарылғ анда ірің шығ ады. Аурудың асқ ынғ ан, жайылғ ан тү рінде лимфа тамырлары, лимфа бездері қ абынады, қ ан арқ ылы инфекция таралғ анда, ө те қ ауіпті флегмона, сепсис, менингит аурулары дамиды. Карбункулды ө те ұ қ сас ойық жаралы сібір карбункулынан ажырата білу керек. Сібір ойық жарасының бетінде қ ара кө мір тү стес некроз, айналасында геморрагиялық кө піршіктер анық талады, жарада ауқ ымды ісік, тығ ыз инфильтрат, ауырсыну болмайды, ірің ді сұ йық тық тү зілмейді. (11-сурет).
Сурет 11. Сібір карбункулы.
Бактериологиялық зерттеуде геморрагиялық кө піршіктер қ ұ рамынан сібір ойық жарасының таяқ шалары анық талады. Шиқ анның емі: Ауырғ ан дене мү шесінің қ имылын шектеу, бетте орналасса тө сектік режим, сұ йық тағ амдар, қ абынғ ан ошақ ты 70% спирт ерітіндісімен сү ртіп, асептикалық таң у салынады. УЖЖ, антибиотиктер, сульфаниламидтер тағ айындалады. Қ ант диабеті бар науқ астарғ а тиісті емін жү ргізеді. Консервативті ем нә тижесіз болғ ан жағ дайларда наркоз беріліп, операция жасалады (12-сурет).
Сурет 12. Крест тә різді тілік жасау, некроэктомия жү ргізу схемасы.
Фасцияғ а дейін крест тә різді тілік жасалып, ірің діктерді ашу жә не некрэктомия операциясы орындалып, жара антисептиктер ерітінділерімен мұ қ ият жуылып, 10% натрий хлор, протеолиттік фермент ерітінділеріне малынғ ан тампондармен дренаждалады (13-сурет).
|
|
|
Беттегі карбункулдар ірің дегенде, тіндердің жергілікті анатомиясына байланысты, n. facialis тармақ тарының проекциясына паралелді тіліктер жасалады.
Сурет 13. Карбункулғ а крест тә різді тілік жасалып,
некрэктомия операциясынан кейінгі кө рініс
(жара ө ліеттен толық тазарғ ан, айналасындағ ы
тіндердің қ абынуы азаюда).
Гидраденит – апокринді тер бездерінің қ абынуы, қ оздырғ ышы кө бінесе алтын тү сті стафилококтар. Жеке басының гигиенасын сақ тамағ ан, тершең адамдардың қ олтық астында, шап, перианалды аймақ тарында жиі дамиды. Ауру беткейлі орналасқ ан, конус тә різді, қ абыну инфильтратынан басталады, айналасы ісініп, қ ызарады. 1-2 кү ннен соң, инфильтрат солқ ылдатып ауырып, ірің деп жарылады. Кейде бірнеше инфильтрат тү зіліп, ө зара қ осылып, интоксикация беріп, науқ астың жағ дайын ауырлата тү седі. Емдеуді қ абынғ ан жердегі шашты абайлап алып, антисептиктер ерітіндісімен сү ртіп, инфильтрат айналасына пенициллин - новокаин ерітіндісін енгізіп, антибиотиктер, сульфаниламидтер, физиотерапия, рентгентерапия тағ айындалады. Ауырғ ан дене мү шесі иммобилизацияланады. Ірің дік пайда болғ анда, тіліп ашып, дренаждалады. Фурункулдан айырмашылығ ы инфильтрат ортасында ірің ді пустула жә не ө ліеттенген шаш фолликулы болмайды. 14, 15-суреттерде асқ ынғ ан қ олтық асты гидрадениті жә не ірің дікті тіліп ашу операциясы кө рсетілген.
|
|
|
