 |
173-тапсырма. Сөйлемдерден шартты райда тұрған сөздерді тауып, олардың жасалу жолдарын түсіндіріңіздер.
|
|
|
|
173-тапсырма. Сө йлемдерден шартты райда тұ рғ ан сө здерді тауып, олардың жасалу жолдарын тү сіндірің іздер.
Нептунистер тобы барлық геологиялық процестер судың қ атысуымен ғ ана жү реді, ал тау жыныстарының барлық тү рлері сулы ортада пайда болады деп санаса, ал плутонистер барлық жыныстар жердің ішкі терең қ абатында ғ ана болатын ыстық энергия кө зімен тікелей байланысты деп есептейді. Жер қ ыртысының қ озғ алмалы (геосинклинальдық ) жә не тұ рақ ты аймақ тары (платформалық ) айқ ындалса, онда оларды жан-жақ ты зерттеу жұ мыстарының нә тижесінде геосинклинальдық - платформалық ілім негіздері қ алыптаса бастайды. Мың дағ ан геология мамандарының жемісті ең бектерінің нә тижесінде халық шаруашылығ ының барлық саласы минералдық шикізат қ орымен тү гелдей қ амтамасыз етілсе, онда жұ мыс ө рге басады.
174-тапсырма. Берілген сұ рақ тарғ а жоғ арыдағ ы сө йлемдердің негізінде жауап берің іздер.
1. Нептунистер мен плутонистердің геологиялық процестер туралы айтқ ан пікірлеріне тоқ талып, ө з тұ жырымың ызды айтып берің іздер. 2. Геосинклинальдық - платформалық ілім негіздері немен байланысты қ алыптасады? 3. Жұ мыстың ө рге басуы туралы не айтасыздар? 4. Геологиялық процестерді бақ ылау мү мкін бе? 5 Егер мү мкін болса, онда ол процестерді қ андай мерзім аралығ ында байқ ағ ан болар еді?
4-апта. 12-тә жірибелік сабақ
175-тапсырма. Ө здерің із оқ итын институттың тарихымен мұ қ ият танысып, есте сақ таң ыздар.
|
|
|
176-тапсырма. Мә тіннің алғ ашқ ы бес абзацын орыс тіліне
аударың ыздар.
177-тапсырма. Мә тіннің екінші мағ ыналық бө лігіне сұ рақ -жауап қ ұ растырың ыздар.
178-тапсырма. Геолог мамандығ ын неге таң дадың ыздар? Шағ ын мә тін қ ұ растырың ыздар.
Қ. Тұ рысов атындағ ы Геологиялық -барлау институты
Институттың бай тарихы елімізде инженер мамандарын дайындаудың басталуымен жә не Қ азақ Тау-кен-металлургия институтының ашылуымен тікелей байланысты.
Геологиялық барлау институты 2003 жылы геологиялық -барлау факультетінің негізінде қ ұ рылды. Ал, 2006 жылы институтқ а белгілі геолог-ғ алым, мемлекет жә не қ оғ ам қ айраткері Қ аратай Тұ рысовтың аты берілді.
Қ азақ стан Республикасындағ ы геолог-мамандарды дайындайтын негізгі кафедраларды біріктірді, олар: геологиялық тү сіру, пайдалы қ азба кен орындарын іздеу жә не барлау; жалпы геология, минералогия жә не петрография; геофизика; гидрогеология жә не инженерлік геология; ұ ң ғ ымаларды бұ рғ ылаудың технологиясы жә не техникасы.
Институт тү лектерінің арасында 2 Социалистік Ең бек Ері, 4 Лениндік сыйлық тың жә не 22 Мемлекеттік сыйлық тың лауреаттары, 4 Қ азақ стан геология министрлері, 11 академик, 2 Ғ ылым Академиясының президенттері, 4 ғ ылым жә не техникағ а ең бегі сің ген қ айраткерлері, 120 кен орындарын ашқ ан адамдар, кө птеген ірі ө ндіріс жә не ғ ылыми мекемелердің басшылары бар.
Қ азіргі кезде институтта 1200-ден астам республикамыздың барлық аймақ тарынан студенттер оқ иды. Институтта 3 Қ азақ стан Республикасы Ғ ылым Академиясының академиктері, 19 профессор, ғ ылым докторлары, 32 доцент жә не 40-тан астам ағ а оқ ытушылар мен ассистенттер жұ мыс істейді.
|
|
|
Институтта қ ажетті аспаптар жә не жабдық тармен, компьютерлерлік
техникамен, программалық қ ұ ралдармен қ амтамасыздандырылғ ан арнайы 30-дан астам зертханалар мен кабинеттер бар.
Минералогиялық мұ ражай - университеттің мақ танышы. Студенттердің теориялық білімдері Қ ордай жә не Қ апшағ ай оқ у полигондарында, Іле Алатауы тауларында жә не Қ азақ станның ә р аймақ тарындағ ы геологиялық -барлау саласындағ ы алдың ғ ы қ атарлы кә сіпорындарында ө тетін геологиялық, геофизикалық жә не оқ у-бұ рғ ылау тә жірибелерінде бекітіледі.
Оқ у - мемлекеттік жә не орыс тілдерінде, кү ндізгі жә не сырттай оқ у тү рлері бойынша жү ргізіледі. Студенттердің таң дауы бойынша шет тілдерінің бірін толық мең геруге болады. Ө ндірістік кә сіпорындар мен ғ ылыми мекемелермен қ арым-қ атынастар - мамандарды дайындаудың жоғ ары дең гейін бітірушілердің геологиялық барлау жә не мұ най-газ салаларына жұ мысқ а орналастыруын қ амтамасыз етеді.
Талапкерлерді 050706 - Геология жә не пайдалы қ азба кен орындарын іздеу жә не барлау; 050805 - Су ресурстарын жә не суды пайдалану мамандық тарына қ абылдайды.
Сө здік:
ұ ң ғ ыма – проходка
бұ рғ ылау – бурение
қ айраткер – деятель
жабдық – оборудование; средство снаряжения; устройство
аспап – аппаратура; инструмент; орудие; прибор
179-тапсырма. Мә ні ө згерген мақ ал-мә телдерге назар аударып, мағ ынасын дұ рыс тұ рғ ыда тү сіндірің іздер.
Тау-тасты қ азсаң ерінбей,
Тояды қ арның тіленбей.
Асық пағ ан арбамен қ оян алады,
Геологтар тақ ыр жерден алтын табады.
Тү лкінің қ ызылдығ ы ө зінің соры,
Компьютерге қ ұ нығ у кө здің соры.
|
|
|
Тү рлі мә шинеге қ ызық саң, кө ліксіз ө тесің.
180-тапсырма. Ө лең ді мә нерлеп оқ ып, мазмұ нын айтып
берің іздер.
Геолог
Біздің Отан жеріндей Асыл іздеу - азап бұ л,
Жер жоқ, кеннің бә рі бар. Шарлап тау мен даланы.
Іздеп соны ерінбей Ақ ырында ғ ажап бір,
Геологтар сарылар. Кеннің кө зін табады.
Тү летеді жоқ тарды,
Жаң артады дала ү стін,
Біз білеміз оларды
Ұ рпағ ы деп Қ аныштың.
(Ә убә кір Қ айранов)
181-тапсырма. Мақ ал-мә телдерді оқ ып, «Мақ ал-мә телдер – халық даналығ ы» деген тақ ырыпқ а қ ысқ аша мә тін қ ұ растырың ыздар.
1. Кен байлығ ы – жерде, ө нер байлығ ы - елде...
2. Жер – қ азына, су – алтын...
3. Сулы жер – нулы жер...
4. Білім – елге, су – жерге...
5. Арпа-бидай ас екен, алтын-кү міс тас екен...
6. Ер – елімен жақ сы, жер – кенімен жақ сы.
7. Ала білсең, жер – жомарт.
8. Аз сө з – алтын, кө п сө з – кө мір.
|
|
|
