 |
456-тапсырма. Жақшаны ашыңыздар.
|
|
|
|
456-тапсырма. Жақ шаны ашың ыздар.
1. Реформа жү ргізу (со стороны) субъективтік акт болып кө рінеді. 2. Оны жү ргізудің (всемирный опыт) осы процестерді анық тайтын бірсыпыра кұ былыстарды ашты. 3. Алдымен кө зге тү сетін жағ дай, ол реформа жү ргізуде қ олданылатын через выбор мероприятий) жү зеге асырылуы. 4. Табиғ и ортада тұ ратын халық тар, тек ө здерінің дә стү ріне зиян келтірмейтін (изменения) қ абылдайды. 5. Қ азақ стандағ ы реформаның сә тсіздіктерінің кө бі, оның (цивилизация) ерекшеліктерімен есептеспеуімен дә лелденеді. 6. Қ азақ станда кө п (проблема) (от традиционного общества) деуге болады.
Даналық сө здердің мағ ынасын мең герің іздер
«Егер ә рбір адам экономиканы білсе, сол мемлекет кү шті».
(Аристотель)
«Тегінде адам баласы адам баласынан ақ ыл, ғ ылым, ар, мінездеген нә рселермен озады, одан басқ а нә рселермен оздым ғ ой демектің бә рі ақ ымақ шылық ».
(Абай)
13-апта. 38-тә жірибелік сабақ
457-тапсырма. Ресурстар туралы не білесіздер? Тақ ырып тө ң ірегінде пікірталас ұ йымдастырың ыздар.
458-тапсырма. Мә тінге берілген сө здікті жаттаң ыздар.
459-тапсырма. Табиғ и ресурстардың тү рлеріне шағ ын мә тін қ ұ растырың ыздар.
460-тапсырма. Мә тінмен мұ қ ият танысып, мазмұ ндаң ыздар.
Ресурстар
Қ андай жү йеде болмасын ө ндіріс қ оғ амның табиғ атпен қ атынасы, байланысы болып табылады. Осы қ атынастар ө ндірістік ресурстар арқ ылы білінеді. Экономикалық теорияда «ресурс» деген тү сінік ө ндірістің ә р тү рлі элементтерінің жиынтығ ы болып табылады, бұ лар материалдық жә не рухани игіліктер мен қ ызметтер жасауғ а қ олданылуы мү мкін.
|
|
|
Табиғ ат ресурстары – бұ лар адамның ө мір сү руінің табиғ аттық шарттарының жиынтығ ының бө лшегі, ө ндіріс процесінде қ олдануғ а болатын қ оршағ ан ортаның ө те маң ызды компоненттері. Мысалы, кү н қ уаты, су ресурстары, пайдалы қ азбалар.
Табиғ и ресурстар сарқ ылмайтын жә не сарқ ылатын болып бө лінеді. Сарқ ылмайтындар ө з кезегімен жаң ғ ыртылмалы жә не жаң ғ ыртылмалы емес деп бө лінеді. Адамдар ө зінің іс-ә рекеттері ү шін табиғ и ресурстарды кө бейте қ олданады. Нә тижесінде биосфера ресурстарының елеулі бө лшектерінің тепе-тең дігі жойылады, осылай кө п алуан ө мір формалары бұ зылады жә не кү нкө ріс ортаның сапасы тө мендейді.
Материалдық ресурстарғ а ө здері ө ндірістің (ең бек қ ұ ралдары жә не заттары) нә тижесі болып табылатын, қ ұ рал-жабдық тардың 
барлығ ы жатады. Ең бек ресурстарына жұ мысшы кү ші жатады, яғ ни ең бекке қ абілетті жастағ ы адамдар. Ең бек ресурстарын сипаттауда адамдардың жастары, жынысы, квалификациясы, білім дә режесі, ең бек мотивациясы ө те маң ызды рол атқ арады.
Қ аржы ресурстары ө ң діріс процесі ү шін қ оғ амның бө лген ақ ша қ ұ ралдары болып табылады. Бұ лардың кө зіне инвестициялық қ ұ ралдар, бағ алы қ ағ аздар, салық тар, ақ ша жинақ тары, мемлекеттік қ арыздар жатады.
|
|
|
Информациялық ресурстар – бұ л автоматтанғ ан ө ндірістің қ ызмет етуі ү шін жә не компьютерлік техника арқ ылы оны басқ аруғ а қ ажет жағ дайлар.
Қ оғ амның қ андайына болмасын табиғ и, материалдық жә не ең бек ресурстары тә н жә не қ ажет болып табылады. Нарық экономикасында бұ лардың қ атарына қ аржы ресурстары қ осылады. Осы замандағ ы иң дустриалдық нарық тық экономика информациялық ресурстарсыз болмайды, бұ лар ғ ылыми-техникалық революция кезең інде ө те маң ызды рө л атқ арды.
Сө здік
жү йе – система жиынтық – совокупность
қ атынас – отношение тү сінік – понятие
байланыс – связь рухани игіліктер – духовные ценности
қ ызмет – служба, функция, должность
ө ндірістік ресурстар – производственные ресурсы
ө ндірістің элементтері – элементы производства
материалдық игіліктер – материальные ценности
461-тапсырма. Сө здермен сө з тіркестерін қ ұ растырың ыздар.
1. Жү йе; ө ндіріс; қ оғ ам; табиғ ат; қ атынас; байланыс; экономика; материал; кү н; су. 2. Рухани; маң ызды; сарқ ылмайтын; нә тиже; кү нкө ріс; ө ндіріс. 3. Игіліктер; қ ызмет; шарт; орта; компоненттер; қ уат; ресурс; қ азбалар; ресурстар; нә тиже; бө лшек; бұ зу; орта; сапа.
462-тапсырма. Тірек сө здерді пайдалана отырып, сө йлемдерді толық тырың ыздар.
1. Ө ндіріс қ оғ амның ... қ атынасы болып табылады. 2. Осы қ атынастар... ресурстар арқ ылы білінеді. 3. Кү н қ уаты, су ресурстары, пайдалы қ азбалары... ресурстарына жатады. 4. Табиғ и ресурстар сарқ ылмайтын жә не... болып бө лінеді. 5. Адамдардың ... нә тижесінде биосфера ресурстарының елеулі бө лшектерінің тепе-тең дігі жойылады, осылай кө п алуан ө мір формалары бұ зылады жә не кү нкө ріс ортаның сапасы тө мендейді. 6. Материалдық ресурстарғ а ө здері ө ндірістің (ең бек қ ұ ралдары жә не заттары) нә тижесі болып табылатын... барлығ ы жатады. 7. Ең бек ресурстарына... жатады. 8. Қ аржы ресурстары ө ң діріс процесі ү шін қ оғ амның бө лген... болып табылады.
|
|
|
Тірек сө здер: 1. сарқ ылатын; 2. табиғ атпен; 3. жұ мысшы кү ші; 4. ө ндірістік; 5. табиғ ат; 6. ақ ша қ ұ ралдары; 7. іс-ә рекеттері; 8. қ ұ рал-жабдық тардың .
|
|
|
