Ошақты пневмония. Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия. Мазмуны. 20 бөлім.Жүқпалы аурулар.. 498

Ошақ ты пневмония..

Крупозды пневмония. ............                                   281

Ө кпе абсцесі мен гангренасы.................................. ... 284

11. 2. Ө кпенің созылмалы аурулары............................. 285

Созылмалы бронхит................................................

Бронхоэктазиялық ауру.......................................... ... 289

Ө кпе ателектазы...................................................... ... 291

Ө кпе эмфиземасы....................................................

Бронхтық астма (ө кпе демікпесі)........................... ... 293

11. 3. Плеврит................................................................. 295

11. 4. Ө кпенің аралық (интерстициалды) сырқ аттары.... 296

11. 5. Ө кпе рагы.............................................................. 297

11. 6. Ө кпе қ ан тамырларының патологиясына байланыс-

ты зақ ымданулар.......................................................... 300

Ө кпе инфаркты........................................................

Ө кпе гипертензиясы................................................

Ө кпе ісінуі................................................................ ... 301

12 бө лім. Жү рек-қ ан тамыр жү йесінің аурулары............ ... 302

12. 1. Эндокардит...........................................................

12. 2. Миокардит.......................................................... . 303

12. 3. Кардиомиопатиялар............................................. 305

12. 4. Атеросклероз........................................................ 307

12. 5. Артериялық гипертония....................................... 315

12. 6. Жү ректің ишемиялық ауруы................................ 320

Стенокардия............................................................ 321

Кү тпеген жү ректік ө лім..........................................

Миокард инфаркты.................................................. .. 322

Жү ректің созылмалы ишемиялық ауруы............... .. 326

12. 7. Васкулиттер..........................................................

13 белім. Ревматизмдік аурулар........................................ 329

13. 1. Ревматизм............................................................. .. 331

13. 2. Ревматоидтық артрит........................................... 336

13. 3. Жү йелі қ ызыл жегі................................................ 338

13. 4. Жү йелі склеродермия.......................................... .. 341

13. 5. Шегреннің қ ү рғ ақ синдромы............................... .. 342

13. 6. Дерматомиозит....... ,............................................ .. 343

13. 7. Бехтерев ауруы..................................................... 344

14 бө лім. Асқ орыту жү йесінің аурулары......................... 345

14. 1. Тамақ пен жү тқ ыншақ аурулары.........................

14. 2. Ө ң еш аурулары.................................................... .. 347

14. 3. Асқ азан аурулары................................................ .. 349

Гастриттер...............................................................

Асқ азан жарасы....................................................... .. 357

Жедел жаралар........................................................ 358

Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия

Мазмуны

1 1

 

Созылмалы жаралар............................................... ..... 359

14. 4. Асқ азан ісіктері.................................................... 363

Полиптер.................................................................

Асқ азан рагы............................................................ ..... 364

14. 5. Ішек аурулары...................................................... 366

Туа пайда болғ ан кемістіктер.................................

Мегаколон................................................................ 367

Энтерит.................................................................... 368

Созылмалы энтерит................................................. 369

Мальабсорбция синдромдары................................ 370

СПРУ........................................................................

Уиплл сырқ аты........................................................ .... 371

Арнайы емес жаралы колит.................................... .... 372

Крон ауруы.............................................................. .... 374

Аппендицит.............................................................. .... 375

Ішек ісіктері............................................................. .... 377

Тоқ ішек рагы. . . .................................................... 378

Перитонит.............................................................. . 380

15 бө лім. Бауыр аурулары................................................ 381

15. 1. Гепатоздар............................ •••••......................... 382

15. 2. Гепатиттер. . ....................................................... 384

15. 3. Бауыр циррозы..................................................... 389

15. 4. Бауыр рагы............................................................ .... 393

15. 5. Ө т қ абының аурулары........ . . ............................. 395

15. 6. Ү йқ ы безінің аурулары......................................... .... 397

16 бө лім. Бү йрек аурулары................................... ........... .... 399

16. 1. Гломерулалық патология.................................... 402

Жедел гломерулонефрит........................................

Тез дамушы гломерунонефрит............................... .... 405

Созылмалы гломерулонефрит................................

16. 2. Нефроздық синдром............................................. 408

Липоидтық нефроз...................................................

16. 3. Бү йрек амилоидозы.............................................. .... 410

Ө зекшелердің жедел некрозы................................. .... 411

Пиелонефрит. . ...................................................... 413

16. 4. Бү йрек қ ан тамырларының патологиясы............ .... 416

Қ ауіпсіз нефросклероз........................................

Қ ауіпті нефросклероз..............................................

16. 5. Бү йрек тасы ауруы (уролитиаз)........................... 417

16. 6. Поликистозды бү йректер..................................... 419

16. 7. Бү йректердің созылмалы жетіспеушілігі ..... .... 420

16. 8. Бү йрек ісіктері. ....................................................... .... 421

17 бө лім. Жыныс ағ заларының жә не сү т бездерінің аурулары  423

17. 1. Еркек жыныс ағ заларының аурулары................. 424

Қ уық алды безінің патологиясы..............................

Жедел простатит.....................................................

Созылмалы простатит.............................................

Простата карциномасы........................................... 426

Еркек жыныс ағ засының аурулары......................... 428

Аталық без жә не оның қ осалқ ыларының аурулары...       429

Аталық без ісіктері.................................................. ... 430

17. 2. Ә йел жыныс ағ заларының аурулары................... ... 432

Жатыр мойын патологиясы....................................

Эндометрий патологиясы......................................

Жатыр полиптері..................................................... .. 435

Жатыр ісіктері......................................................... .. 436

Аналық бездер патологиясы................................... .. 440

Аналық без ісіктері.................................................. 441

17. 3. Сү т безінің аурулары............................................ .. 446

Сү т безінің фиброзды-кистозды аурулары............ .. 447

Сү т бізінің ісіктері...................................................

17. 4. Жү ктілікке байланысты жә не босанғ аннан кейін да-
митын аурулар............................................................. .. 451

18 бө лім. Ішкі секреция бездерінің аурулары................. 455

18. 1. Гипофиз сырқ аттары............................................

18. 2. Бү йрекү сті бездерінің сырқ аттары...................... .. 458

18. 3. Қ алқ анша без сырқ аттары................................... .. 461

18. 4. Қ алқ анша без маң ындағ ы бездер сырқ аттары.... .. 469

18. 5. Ү йқ ы безі сырқ аттары.......................................... .. 470

19 бө лім. Орталық нерв жү йесінің аурулары.................. .. 474

19. 1. Ми қ ан тамырларының аурулары....................... 475

Дисциркуляторлық (ишемиялық ) энцефалопатия.... 476

Ми инфаркты...........................................................

Субарахноидалдық қ ан қ ү йылу.............................. 479

19. 2. Нерв жү йесінің миелинсізденуге байланысты ауру­
лары                                                                          480

Шашылғ ан (коптік) склероз.................................... 481

19. 3. Нерв жү йесінің дегенеративтік аурулары........... 482

Альцгеймер ауруы...................................................

Моторлық нейрондар ауруы, ................................ 483

19. 4. Орталық нерв жү йесінің инфекциялары......... 484

Вирустық инфекциялар........................................... 485

Бактериялық инфекциялар...................................... 488

20 бө лім. Жү қ палы аурулар............................................. 498

ЖЛхметов. Патологиялық анатомия

Мазмү ны

 

20. 1. Вирустық инфекциллар........................................ 492

Жедел респираторлық вирустық инфекциялар...... 493

Грипп....................................................................... ... 494

Парагрипп................................................................ ... 497

Аденовирустық инфекция....................................... ... 498

Респираторлық -синцитиалдық инфекция............... ... 499

Адамның иммундық тагапылық вирусы (АИТВ) қ оз-

дыратын инфекция................................................... 500

Шешек...................................................................... ... 503

Қ ү тыру..................................................................... ... 505

20. 2. Риккетсиоздар...................................................... ... 506

Эпидемиялық бө ртпелі сү век.................................

20. 3 Бактериялар қ оздыратын аурулар...................... 509

Ішек инфекциялары.................................................

Дизентерия................... >,........................................ 510

Іш сү зегі................................................................... 512

Сальмонеллездер.................................................... 515

Оба............................. ............ ,............................... 516

Холера...................................................................... 518

Кү йдіргі.................................... .......................... 520

Туберкулез........................................................... .. 521

Бруцеллез................................................................. 530

Мерез............................................ ,.......................... 533

Сепсис.............................................. ,...................... ... 537

20. 4. Саң ырауқ ү лақ тар қ оздыратын аурулар.............. 544

Актиномикоз.................... ...................................... 545

Кандидоз................................................ ................ ... 546

Аспергиллез............................................................. 547

Мукормикоз.....................................................

20. 5. Қ арапайымдар жө не гельминттер қ оздыратын ауру­
лар.:.............................................................................. 548

Безгек........................................................................

Амебиаз..................................................................... ... 549

Лейшманиоз............................................................       550

Шистосомоз................................... ........................     551

Филяриоз...................................................................     552

21 бө лім. Балалар аурулары (Бү л бө лім профессор Ю. С. Ис-

маиловамен бірлесіп жазылғ ан)............................................. ... 553

21. 1. Пренаталды кезең патологиясы....... ................... 554

Гаметопатиялар.........................................................

Бластогагмялар......................................................... ... 557

Эмбриопатиялар. ....................................................... 559

 

21. 2. Нө ресте аурулары............................................... 573

21. 3. Нә рестелердің инфекциялық аурулары.............. .... 577

Жатыр ішінде дамитын вирустық инфекциялар.... 578

Жатыр ішіндегі дамитын бактериялық инфекциялар.

Листериоз............................................ •..............

Туберкулез. ....................................................... 579

Мерез...................................................................

21. 4. Перинаталдық кезең нің инфекциясыз аурулары... 581

Муковисцидоз.....................................................

Эндокард фибробластозы.................................. 582

Диабетгік перинаталдық патологиясы...............

21. 5. Плацента (бала жолдасы) патологиясы............... ... 583

21. 6. Перинаталды патология....................................... 589

Шала туылғ ан нә ресте.................................... 590

Мерзімінде туылғ ан нө ресте.............................. 591

Асфиксия............................................................. ... 592

Пневмопатиялар................................................. ... 595

Нә ресте пневмониясы..................................... ... 597

Туылу жарақ аттары мен туылу зақ ымданулары. . .      598

Нө рестелердің гемолиздік ауруы...................... 601

Нә рестелердің геморрагиялық сырқ атгар......... ... 603

21. 7. Балалардың жү қ палы аурулары.......................... ... 604

Цитомегалия.......................................................

Полиомиелит...................................................... 605

Қ ызылша............................................................. ... 608

Дифтерия............................................................. ... 610

Скарлатина.......................................................... ... 613

Менингококтық инфекция.................................. 616

Ішектік коли-инфекция....................................... 619

Токсоплазмоз...................................................... 620

Балалар сепсисі.................................................. .. 621

21. 8. Балалар ісіктері.................................................... .. 624

22 белім. Тіс-жақ жү йесі жә не ауыз қ уысы ағ заларының ауру­лары (Бү л бө лім профессор К. З. Бакеновамен бірлесіп жа-

зылғ ан)............................................................................... 629

22. 1. Tic аурулары.........................................................

Кариес, пульпит, пародонтит................................. .. 630

Периодонтит............................................................ 635

22. 2. Ауыз қ уысының шырышты қ абығ ының жә не ағ за-
ларының қ абынуы....................................................... .. 637

Стоматиттер.......................................................... • 639

Сиалоденит.............................................................. 640

Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия

 

22. 3. Пародонт аурулары............................................. ... 641

Пародонтит.............................................................. ... 642

Пародонтоз............................................................. ... 643

22. 4. Ауыз қ уысының шырышты қ абығ ында, ағ заларын-да, жақ, бет сү йектерінде кездесетін ісіктер жә не ісікалды ө згерістер....................................................... ... 644

22. 5. Tic тіндерінен дамитын одонтогендік ісіктер..... ... 649

22. 6. Тіске байланысты емес ісіктер........................ . . 651

22. 7. Жақ жә не бет сү йектерінің ісіктері...................... 652

Сілекей бездерінің ісіктері...................................... 653

23 бө лім. Кә сіптік аурулар........................... .................. 655

23. 1. Ө ндірістік шандар ә серінде дамитын аурулар (пнев-
мокониоздар)................................................................

Силикоз.................................................................... 656

Силикатоздар........................................................... 658

Асбестоз...................................................................

Металлокониоздар.................................................. 660

Сидероз....................................................................

Алюминоз.................................................................

Берриллиоз.............................................................. 661

Антракоз................................................................... 662

23. 2. Қ оршағ ан ортаның физикалық ә серінен дамитын
аурулар............................................... ---------------------- 666

Дірілді-тербеліс (вибрация) ауруы................

Жү мыс орнындағ ы шуыл ә серінде дамитын сырқ ат-

тар. .                                                                         667

Иондаушы сә улелер ә серінде дамитын аурулар... 668

24 бө лім. Патоморфоз жә не емдеу патологиясы............ 671

24. 1. Ятрогендік патологиялар..................................... 673

24. 2. Реанимациялық патология................................... 675

Тақ ырыптық кө рсеткіш......................................................... 679

Ү сынылатын ө дебиеттер....................................................... 687

Білімдіден шық қ ан сө з Талаптыгы болсын кез...

Абай

Алғ ы сө з

Медицина саласында ана тілімізде оқ улық жазу мә селесі кейінгі он жыл ішінде қ олғ а алына бастады. Біз 1993 жә не 1995 жылдары " Патологиялық анатомия" деген екі бө лімнен тү ратын оқ у қ ү ра-лын, 1994 жылы " Патологиялық анатомия терминдерінің орыс-ша-латынша-қ азақ ша тү сіндірме сө здігін" оқ ушы қ ауымғ а ү сынг-ан болатынбыз. Міне, бү гінге дейін сол оқ улық тар қ азақ тілді сту-денттер, патологоанатомдар, оқ ытушылар ү шш бірден-бір оқ у қ ү ралы болып қ алуда. Ө ткен он жыл ішінде медицина гылымда-рының қ арқ ынды дамуы, молекулалық биология мен генетика-ның сощы жетістіктері оқ улық ты қ айта қ арап, қ азіргі дең геиге сай етіп жазуды талап еті. Сондық тан ү сынылып отырғ ан оқ улық ө з тә жірибемізді жө не соң ғ ы жылдары жақ ын жә не алыс шетел-дерде шық қ ан оқ улық тар (М. САбдуллаходжаева " Основы пато­логии человека", Ташкент, 1997; МАЛальцев, Н. М. Аничков Па­тологическая анатомия" в двух томах, Москва, 2001; V. Kumar et al " Basic pathology", 1999) материалын есепке ала отырып жазылды. Оқ улық екі бө лімнен тү рады, оның жалпы бө лімінде жалпы пато-логиялық ү рдістердің қ ү рылымдық негіздері, иммунопатология-лык ү рдістер, ісіктер жө нінде жә не тү қ ымқ уалаушы аурулар жө нінде мә ліметгер келтірілген; оқ улық тың жеке бө лімінде патологиялық анатомия пә нінің бағ дарламасында кө рсетілген жеке аурулардың (нозологиялық тү рлердің ) анық тамасы, олардың туындау себептері (этиологиясы), келіп шығ у механизмдері (патогенезі), патология-лық анатомиясы асқ ынулары, ө лім себептері жө нінде толық тү сшік берілген. Бү рынғ ы оқ улық тардың барлық бө лімдері толық тыры-лып, ө қ деліп қ айтадан жазылуына байланысты дү ниеге жаң а оқ улық келді деуге негіз бар.

Оқ улық тың " Балалар аурулары" бө лімі кафедра профессор Ю. С. Исмаиловамен, ал " Тіс-жақ жә не ауыз қ уысы агзалараның аурулары" деген бө лімі | профессор К. З. Бакеновамен | бірлесіп

*

-------------------------------; _____, ___________ Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия

жазьщцы. Кітаптағ ы макро- жө не микросуретгер негізінен кафед-раның жө не авторлардың ө з материадцарынан алың цы лтг Х? " * ^мет^^на Университеттерінің, институггарының бар-лық факультетгершщ, медициналық колледждердің студеттеріне

қ ызметкерлерге арналғ ан.

ті^^^{СОҢ ЫВДа айга}Р^ымыз осы оқ улық тың басылып шьиуына тжелеи кө мекгескен, жалпы қ азақ тілівдегі басылымдарғ а аса 2мгіи

яо^пГ⁴*^' У™? *™ Р^ект°РМ. медицина шлымдарын^ докторы, профессор Таліат Ә игірү лы Момыновқ а алғ ысымш шексй

48ПП? -? ^{Қ У}? 2^Қ *^{ө швде а}. ^йт^^{ғ ан} пікірлерің ізді Алматы қ аласы, ' Ү ^ ' ^{Ө Л6 бИ КӨ ШеС1}' ⁸⁸' С. Ж. Аспендияров атындағ ы Қ азақ S^f ^м5^ощина. УРрерситетінің патологиялық анатомия кафед-расына жіберулерщізда сұ раймыз.

КІРІСПЕ

ПАТОЛОГИЯЛЫҚ АНАТОМИЯНЫҢ МЕДИЦИНАЛЫҚ

ПӘ НДЕР АРАСЫНДАҒ Ы ОРНЫ ЖӘ НЕ ОНЫҢ

МІНДЕТТЕРІ

Патологиялық анатомия ө р тү рлі аурулар кезің цегі организм-де болатын морфологиялық ө згерістерді зерттейтін пө н. Патоло­гия pathos " ауру, сырқ ат" жә не logos " ілім" деген грек сө зі, яғ ни патология — ауру жө ніндегі ілім деген мағ ынаны береді. Патологи-ялық анатомия морфология ғ ылымдарының қ атарына жатады. Ол ө р тү рлі морфологиялық ә дістер арқ ылы ауру дамуының барлық кезендерін, осы аурудан ө лгеннен кейінгі денедегі бү кіл ө згерістерін тексереді.

Патологиялық анатомия ағ залардағ ы, тіндердегі морфология-лык ө згерістерді ізбе-із тексере отырып, белгілі бір аурудың морфогенезін, ауру барысындағ ы кездесетін ө р тү рлі ауытқ улар-ды, оның асқ ыну белгілерін, организм ү шін қ андай нә тижелерге алып келу мү мкіншілікгерін де анық тай алады.

Сонымен қ атар патологиялық анатомия аурулардың шығ у себептерін (этиология), даму механизмін (патогенез), ө лу ү рдісін жө не оның себептерін де (танатогенез) жан-жақ ты зерттейді.

Патологиялық анатомияның қ азіргі даму кезең інде ауру мор-фологиясы тек организмдік, ағ залық, тіндік, жасушалық дең гейге ғ ана емес, жасушаішілік (органоидтық ) жө не молекулалық дең -гейде де зерттеледі. Осы зертгеулердің нә тижесінде клиникада айты-лып келген функционалдық (қ ызметгік) жә не қ ү рылымдық (струк-туралық ) ө згерістердің диалектикалық бірлігі, ягни қ ү рылымдық ө згеріссіз қ ызметгік ө згерістердің болмаитындығ ьш ашдын дә лел-денді.

Патологиялық анатомия тек қ ана теориялық гылым емес, оньщ денсаулық сақ тау жү йесіндегі де аса зор маң ызы бар. Осы ғ ылым мамандары биопсиялық тексерулер мен ашып кору нө тижесінде табылғ ан морфологиялық ө згерістерді аурудың клиникалық кө ріністерімен салыстыра тексеріп, ә р тү рлі патологиялық ү рдіс-

⇐ Предыдущая12345678910Следующая ⇒

Поделиться:

Воспользуйтесь поиском по сайту: