 |
111-сурет. Созылмалы. атрофиялық емес. гастрит. Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия. 14 бөлім. Асқорыту жуйесінің аурулары
|
|
|
|
111-сурет. Созылмалы
атрофиялық емес
гастрит
23 - 437
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
14 бө лім. Асқ орыту жуйесінің аурулары
Сидней жү йесінің толық тырылғ ан (1996) тү рі бойынша со-зылмалы гастриттерді атрофиялық емес, атрофиялық жө не ерек-ше тү рлерге бө леді.
Созылмалы атрофиялық емес (беткей) гастрит асқ азанның ішкі қ абатын жауып жатқ ан цилиндрлі эпителидің дистрофиялық ө згерістерімен, шырышты зат шығ ару ү рдісінің бү зылуымен си-патталады. Эпителидің биіктігі ө згеріп кейбір жерлері текше тә різді немесе жалпақ танып қ алады. Осы ө згерістер шү ң қ ырша эпителиінде де кө рінеді. Шырышты қ абық тың меншікті пластин-касында (шү ң қ ыршалар дең гейінде) лимфоидты элементтерден, плазмалық жасушалардан, бірлі-жарымды нейтрофилдерден тура-тын сің белер кө рінеді. Бездер ө згермейді (111-сурет).
Атрофиялық гастрит шырышты қ абық тың жү қ аруы, шү ң қ ыр-шалардың ү заруы, бездердің қ ысқ аруы осы бездердің жә не ү стіщі эпителидің дистрофиялық ө згерістерімен сипатталады (112-сурет). Бездер арасында дә некер тін ө сіп кетеді. Шырышты қ абық та қ абы-
|
|
112-сурет. Атрофиялық гастрит
ну сің белерімен бірге лимфоидты фолликулалар гиперплазиясы кө рінеді.
Атрофияяық гастриттің негізгі этиологиялық факторына ауто-иммундық ү рдіс жатады. Микроскопта қ арағ анда асқ азанғ а тә н негізгі, қ осымша, париеталды жасушалар жойылып, олар шығ аберіс бө лігінің бездеріне тә н, текшелі, цитоплазмалы кө піршектенген жасушалармен алмасады (пилоризация). Сонымен қ атар асқ азан бездерінің орнында ішекке тә н эпителимен қ апталғ ан бездер лайда болады (ішектік метаплазия) (113-сурет). Шырышты қ абық тың жоғ арғ ы қ абатында бокал тә різді жә не жиекті жасушалар пайда болады.
|
|
|
Созылмалы гастриттердің сирек кездесетін ерекше тү рлеріне реактивті рефлюкс-гастрит, полипозды гастрит жә не гипертрофи-ялық гастрит (гипертрофиялық гастропатия) кіреді.
Реактивті рефлюкс-гастрит
Нагыз реактивті рефлюкс-гастрит асқ азанга операция (резекция) жасалғ ан ауруларда дамиды. Оның негізгі себебіне он екі елі ішектен тү скен затгардың, соның ітттінде ө т қ ышқ ылдарының, лизо-
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
14 болім. Асқ орыту жү йесінің аурулары
114-сурет. Гипертрофиялық гастрит
лецитиннің жә не т. б. асқ азан шырышты қ абығ ын зақ ымдауы жа-тады. Осы заттар ә серің де асқ азан эпителиінде дистрофиялық жө не некроздық ө згерістер дамиды. Бү л жерде эпителидің жетілуінен гө рі пролиферациясы басым болады. Сондық тан, асқ азан шырышты қ абығ ының қ атпарлары (валиктері) қ алың дап, папилломатоздық жә не сорғ ыш тә різді қ ү рылымдар пайда болады. Оны фовеоляр-лық гиперплазия дегі атайды. Ал, асқ азан шү ң қ ырлары болса со-зылып, иректелген. Асқ азанның беткей эпителиі тегістеліп жука-рады, оларды шырышты заттар болмайды. Қ абыну сің белері аз кездеседі.
Полипозды гастрит ү шін атрофиялық ө згерістермен бір қ атарда гипертрофиялық ү рдістердің дамуы, соның нә тижесінде шырышты қ абық қ атпарлары қ алың дап аденоматозды полиптер тү рінде кө рінуі тә н.
|
|
|
Гипертрофиялық гастропатия (Менетрие сырқ аты) асқ азан қ атпарлары ө те қ алындап, ирелең цеп, ісініп, «тас тө сеген кө шегең ү қ сап қ алады (114-сурет). Гастропатия деп аталуьшың себебі бү л жерде қ абынудан гө рі шырышты қ абық тагы эпителиоциттердің гиперплазиясы басым болады. Ол морфологиясы бойынша: ин-
терстициалдық, пролиферативтік жә не безді деп бө лінеді. Интер-стициалдық тү рінде шырышты қ абық тың қ алың дауы қ абыну сің белерімен жө не гиперплазия ү рдістерімен байланысты болады. Пролиферативтік жә не безді тү рлері париеталдық жә не негізгі жасушалардың гиперплазиясына бездердің, олардың шү ң қ ырлары мен мойньшьщ созылуына, шырьпыты қ абық тъщ қ альщдауьша соқ -тырады.
Созылмалы гастриттердің маң ызы олардың асқ азанның басқ а ауруларына ө тіп кету мү мкіншілігінде. Атрофиялық гастриттер ракалды сырқ аттарына жатса, қ абынуғ а байланысты дамитын гастрит асқ азанда жара пайда болуының бір себебі ретінде қ аралады.
|
|
|
