 |
18 болім. Ішкі секреция бездерінің аурулары
|
|
|
|
18 болім. Ішкі секреция бездерінің аурулары
Миксидема
Ересек кісілерде гипотиреоз миксидема деген патология тү рінде кө рінеді. Аурудың бү кіл денесі ісініп, терісі мен шырышты қ абық -тары іркілдеп тү рады (" миксидема" - шырышты ісік деген сө з). Қ алқ анша без гормондарының жеткіліксіз болуына байланысты коллаген талшық тары ыдырап, қ ышқ ылды глюкозамингликандар жиналады, бү л жағ дайда қ ан тамырларының ө ткізгіштігі асып кетіп, тінге қ анның сү йық бө лігі шығ а бастайды, осылайша мукоидты ісіну ү рдісі дамиды. Микроскопта қ арағ анада қ алқ анша без семіп фолликула эпителиі жойылгандыгын, оның орның дә некер тін басқ андыгын кө реміз.
Гипертиреоидизм
Грейвс жемсауы (тиреотоксикоз, диффузды токсикалық жемсау). Бү л сырқ ат қ алқ анша без гиперфункциясымен, тиреоидты гормон-дардың шамадан тыс тү зілуімен клиникада экзофтальм (бадырақ кө з), тремор жә не тахикардия белгілерінің пайда болуымен сипат-талады. Қ алқ анша без массасы ә детте 150-300 грамғ а жетеді (162-сурет). Без ү стап кө ргенде қ атты болып, кесіп қ арағ анда сү рғ ылт тү сті кө рінеді. Микроскоппен қ арағ анда фолликула эпителиі биік призма тү рінде болып кейде қ атарласа жайгасып сореышты ө скіндер тү зеді. Бү ны Сандерсон бү ртіктері деп атайды. Ал фолликула ішінде коллоид ө те аз, ақ шыл қ ызыл тү сті болады, бірақ ШИҚ -реакция-сымен жақ сы боялады. Без стромасында лимфоциттердің, плазма-лық жә не иммунобласттық жасушалардың топталып қ алғ аннын кө реміз. Кейде олар нағ ыз лимфоидты фолликулалар (163-сурет) тү зеді. Аталган ө згерістер аутоиммундық реакциялардың морфоло-гиялық белгісі болып саналады. Грейвс сырқ атьщда ішкі агзалар да зақ ымданады. Тиреоидты гормондар миокардты зақ ымдап, ол жер-де серозды миокардит дамиды. Аралық тін ісініп, оғ ан лимфоцит-терден тү ратьш сің белер жиналады. Бү л ө згерістер аралық тіннің склерозына жә не жү ректің гипертрофиясына соқ тырады. Осылайша тиреотоксикозды журек пайда болады.
|
|
|
Бауырдаеы дистрофиялық жә не некроздық ү рдістер тиреоток-сикозғ а байланысты дамитын бауыр циррозымен аяқ талады. Ми жасушаларындаеы дистрофиялық ө згерістердің жә не қ ан тамырла-ры айналасында сің белердің пайда болуы тиреотоксикоздық энцефалит деп аталады. Мү нан басқ а бү йрекусті бездерінде сему, ал лимфоидты тіндерде гиперплазия табылады.
Этиологиясы мен патогенезі. Диффузды токсикалық жемсау коп себепті сырқ ат. Олардың ішіндегі бастысы нервтік-психикалық
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
| !: ||. f# | ||||
| : Ш ■ ■ '" '. | ^ * J ■ Ш*'ШФ ... | 4iJjj | ||
| '—^■ ' | ж;, | ІшШ | V * ^ | rfY-щ^щ |
| ч^«#: ■ ■: •■ | ііё | |||
| \r, '" : ^\^N " If. Л | іРИіІіі: ' | |||
162-сурет. Грейвс сырқ атына тә н жемсау
18 белім. Ішкі секреция бездерінің аурулары 465
бү зылыстар. Тиреотоксикоздың кейбір инфекциялардан (созыл-малы тонзиллит, баспа, тү мау) кейін дамитыны да анық талғ ан. Тиреотоксикоздың дамуы, дегенмен де гипофиздің тиреошропты гормонының ө серіне байланысты. Ал гипофиздің ө зі гипоталамус жә не нерв жү йесі арқ ылы басқ арылатыны белгілі. Тиреотоксико-зғ а шалдық қ ан аурулардың 1/3-нің тү қ ым қ уалау жолымен пайда болғ андығ ы анық талғ ан. Кейінгі кезде тиреотоксикоздың аутоим-мунды механизмдер арқ ылы дамитыны дә лелденіп отыр. Аутоим-мундық ө згерістерге, ә сіресе, қ алқ анша безге тә н Т-супрессорлар-дың тапшылығ ы, Т-хелперлердің белсенділігіне алып келеді. Осы жағ дайда В-лимфоциттер қ алқ анша бездің ә ртү рлі компонентеріне қ арсы аутоантидене тү зу мү мкіншілігіне ие болады. Осы антиде-нелер организмде қ алқ анша без қ ызметін кү шейтуші фактор рө лін атқ арады. Аутоиммуң ды реакциялар вирустар ә серінде дамң ды деген де ғ ылыми болжам бар.
|
|
|
Аурудың ө лімі журек немесе бауыр қ ызметінің жетіспеушілігінен немесе тиреотоксикоздық кризден болады.
Тиреоидиттер
Тиреоидиттер. Қ алқ анша безде жедел жә не созылмалы қ абы-ну ү рдістері де кездеседі. Созылмалы тиреодиттердің ерекше тү ріне Хашимото, Ридель, де Кервен жемсаулары жатады. Хашимото
|
|
|
|
