 |
Ж.Ахліетов. Патологиялық анатомия
|
|
|
|
Ж. Ахліетов. Патологиялық анатомия
19 бө лім. Ортаяық нерв жуйесінің аурулары
171-сурет.
|
|
Субарахноидалдық
қ ан қ ү йылу
дамымауымен (бү лшық ет қ абатының ) дефектімен тү сіндіріледі. Оғ ан артериовеноздық аневризмалар, веналардың варикоздық кең еюі жә не т. б. жатады.
Қ ан субарахноидалдық кең істікте жиналып, ми қ абық тарына қ ан сің іп қ алады (171-сурет), кейде оны ми жарақ атына байланы-сты, қ ан қ ү йылудан ажырату қ иын. Тек қ ан ағ у кө зі - аневризмалар — табылғ анда ғ ана диагноз анық қ ойылады. Бү л жерде ауру-дың аң амнезі шешуші рө л атқ арады, себебі майда аневризмаларды табудың ө зі ө те қ иын.
19. 2. НЕРВ ЖҮ ЙЕСШҢ МИЕЛИНСІЗДЕНУГЕ БАЙЛАНЫСТЫ АУРУЛАРЫ
Нерв жү йесінің миелинсізденуге байланысты аурулары ней-роң дардың аксондарының сыртқ ы - миелин қ абығ ының ыдырап (еріп) кетуімен сипатталады. Осығ ан байланысты аксондардың нервтік импульстарды ө ткізуі бү зылып, ол клиникада ә р тү рлі не-врологиялық белгілер береді. Бү л ауруларғ а: шашылғ ан (кө птік)
склероз, жедел таралғ ан энцефаломиелит, ү демелі кө пошақ ты лей-коэнцефалопатия, жедел геморрагиялық лейкоэнцефалит жә не т. б, кіреді.
ШАШЫЛҒ АН (КӨ ПТІК) СКЛЕРОЗ
Таралғ ан склероз осы патологиялардың ішіне ең жиі кездесетін тү рі. Миелинсіздену қ ү былысы аксондардан басталып, мида жә не жү лында кө птеген табақ шалардың (бляшка) пайда болуымен сипатталады.
Этиологиясы. Таралғ ан склерозда ә р тү рлі вирустарғ а (қ ызыл-ша, жай герпес, эпидермиялық паротит) қ арсы антиденелер анық талган. Сонымен қ атар бү л сырқ аттың пайда болуында гендік бейімділіктің маң ызы зор. Егіз балаларда, олардың ата-аналарын-да, жақ ын туыстарында осы ауру басқ аларғ а дарағ анда жиі кездесетіні дә лелденген. Таралғ ан склерозда аутоиммундық реак-циялардың да дамитындығ ы анық талғ ан. Аурулардың қ анында миелиннің негізгі белогына қ арсы бағ ытталган аутоантиденелердің табылуы соның дә лелі.
|
|
|
Патологиялық анатомиясы. Ө лген адамдардың миын жә не
172-сурет. Мидағ ы миелинсіздену ошақ тары. (Е. Б. Красовский
бойынша)
Зі —437
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
19 болім. Орталық нерв жү йесінің аурулары
мишығ ын кесіп қ арағ анда ол жерде кө птеген миелинсіздену ошақ та-ры кө рінеді (172-сурет). Аурудың бастапқ ы кезең дерің де ол сарғ -ыш тү стегі, кө лденең і бірнеше сантиметр болса, аурудың созыл-малы тү рінде таралғ ан склерозғ а тә н табақ шалардың рең і сұ р тү сті болады. Бү л табақ шалар негізінен ми қ арыншаларының жаның ца, ми бағ анының, мишық тың ақ затында, кө ру нервінде, жү лынның ақ затында табылады.
Мшфоскопта қ арағ аң да таралғ ан склерозғ а тә н табақ ша ауру-дың алғ ашқ ы кезең дерінде ү лкейген талшық ты астроциттерден, ісінген миелин қ абық тарынан, микроглиядан тү рады. Миелин патологиясьш арнайы бояулар арқ ылы анық тайды. Миелинсіздену ошақ тарының айналасында лимфоцит жасушалары жиналады, оли-годендроциттер болмайды. Кейіншелік миелин қ абық тары ыды-рап, бө лшектеніп жойылады. Оларда сол жерде кө бейген микро-глия жасушалары (макрофагтар) фагоцитоздайды. Миелинсіздену ошағ ында кө бейге^ астроцит жасушалары табақ шалар қ ү рамына кіретін глиалдық талшық тарды тү зеді, ол жерде қ ан тамырлары да кө п болады.
|
|
|
Нә тижесі. Клиникада кө птеген неврологиялық белгілер, парез, параплегия дамиды, ө сіресе кө з нервінің невриті тә н. Ауру ө лімі екіншілік инфекциялардан, негізінен пневмониялардан болады.
19. 3. НЕРВ ЖҮ ЙЕСІНЩ ДЕГЕНЕРАТИВТІК АУРУЛАРЫ
Нерв жү йесінің дегенеративті аурулары нейрондардың дегенеративтік (дистрофиялық ) зақ ымдануымен, клиникада деменция белгілерімен сипатталады. Оларды: 1) біріншілік деменция-лар, 2) екішпілік дёменциялар деп екі топқ а бө леді.
Біріншілік деменциялар орталық нерв жү йесінің ауыр сырқ -аттарынан кейін дамиды. Мысалы, ми инфарктары, ми жарақ ат-тары, нейроинфекциялардан, нейротоксикоз жө не т. б. соң баста-лады.
|
|
|
