 |
Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия
|
|
|
|
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
20 болім. Жү қ палы аурулар
дамуымен, морфологиясы бойынша мида status spongiosis пен гли-оз кө ріністерімен сипаггалады. Ауру жануарлардан адамдарғ а ө теді. Бұ л ауруларды қ азіргі кезде спонгиоформды энцефалопатия деп атайды. XX ғ асырдың 90-шы жылдары Англияда жә не бірнеше Еуропа елдерінде сиырлар арасында спонгиозды энцефалопатия эпидемиясы дамығ аны белгілі.
БАКТЕРИЯЛЫҚ ИНФЕКЦИЯЛАР
ОНЖ бактериялық инфекциялардан жақ сы қ органган, бірақ бактериялар бө ліп шығ аратын ә р тү рлі экзо- жә не эндотоксиндер, ферменттер бактериялардың нерв жү йесіне енуіне жол ашады. Мысалы, менингококтар инвазиясына олар бө ліп шығ аратын кү пггі эндотоксин, бактериялық гиалуронидаза жә не нейроаминидаза жағ дай тудырады.
Пневмококтар таралуына пептидаза жө не гиалуронидаза ферменттері, гемолизин мен лейкоцидин жә рдемдеседі. Стрепто-коктар ферменттері (гиалуронидаза мен стрептокиназа) жә не токсиндері (О-стрептолизин, лейкоцидин, цитотоксиндер) де осы қ ызметті атқ арады.
Стафылококтар да коптеген ферменттер мен токсиндер бө ліп шыгарады. Бактериялар ОНЖ-не тү скеннен кейін ликвор арқ ылы мига тез таралып, ауыр морфологиялық ө згерістер тудырады.
Менингиттер
Менингиттер ми жә не жү лын қ абық тарының қ абынуы. Мидың қ атты қ абыгы қ абынса, оны — пахименингит, жү мсақ қ абығ ы мен торлы қ абыгы біріге қ абынса — лептоменингит^ торлы қ абыгы қ абынса — арахноидит деп атау қ абылданғ ан. Бактериялық менингиттер негізінен инфекция гематогендік жолмен тү скенде дамиды.
|
|
|
Ірің ці менингит
Ірінді менингиттің қ оздырушыларьша: менингококтар, пневмококтар, гемофилді таяқ шалар, балаларда ішек таяқ шалары кіреді (ме-нинококтық менингитті " Балалар инфекция" бө лімінде қ араң ыз). Ірің ці менингит арахноидалды қ абық астына алдымен серозды, се-розды-ірің ці, кейін ірінді экссудаттьщ жинальш қ алуымен сипатта-лады. Ми жү лгелерінің арасьщца кө бінесе, мидың астың гы жағ ында ірің кө рінедо, мишық тың рең і саргыш, саргыш-жасыл тү сті болады.
Мидың қ алган бө ліктері қ анмен толган, қ ызарғ ан, ісінген, сирек жағ дайларда ірің ді экссудат ми қ арыншаларына ө теді. Микро-
скопта қ араганда арахноидалды қ абық астында лейкоциттердің жиналып қ алгандыгын, кейде қ ан тамырларының қ абыргасының қ абынгандыгын (васкулиттер) кө реміз. Мидың жү мсақ қ абық та-ры ірінді экссудат сің іп қ алындап кетеді. Егер мерзімінде емдел-месе ірінді экссудат организацияга ү шырап, ми қ абық тарының арасында фиброзды жабыспалар пайда болады, ми-жү лын сү йық ты-ғ ының циркуляциясы бү зылады, гидроцефалия дамуы мү мкін.
Лимфоцитарлы менингит
Лимфоцитарды менингит серозды менингитке жатады. Оның қ оздырушылары: Коксаки, Эпштейн-Барр, жай герпес вирустары. Бү л инфекцияларда ми қ абық тары ісініп, ө зінің мө лдірлігін жо-галтады. Микроскопта қ араганда мидың жү мсақ қ абық тарында лимфоциттерден, макрофагтардан жә не плазмоциттерден тү ратын сің белер табылады. Инфекция асқ ынусыз, тез ө тіп кетеді.
Ми абсцесі
Ми абсцесі дамуы кобінесе орта ірінді отитпен байланысты. Ірінді қ ү былыс алдымен дабыл қ уысының кү мбезіндегі сү йекке немесе самай сү йегінің емізіктә різді ө сіндісіне (мастоидит) ө теді, сол жерден мидың қ атты қ абығ ына таралады (пахименингит). Сон-дық тан абсцесс ошағ ы мидың самай бө лігінде немесе мишық та дамиды. Абсцестің айналасында алдымен пиогендік қ абық, кейін қ алың фиброзды қ абық пайда болады. Абсцеске байланысты ми-дағ ы ми-жү лын сү йық тыгының айналамы (циркуляциясы) бузы-лады, ми ісінуі дамиды. Абсцесс айналасында астроциттер, олиго-дендроциттер пролиферациясы (глиоз) кө рінеді, макрофаг жасу-шалары пайда болады. Сирек жагдайларда абсцесс ми қ арынша-ларына бү зып кіреді (пиоцефалон).
|
|
|
20 бө лім. ЖҮ Қ ПАЛЫ АУРУЛАР
Жуқ палы аурулар деп организмде ә ртү рлі инфекция қ оздыру-шы прокариоттық (вирустар, микробтар) немесе эукариоттық (қ ара-пайымдар, саң ырауқ ү лақ тар, гельминттер жә не т. б. ) агенттер ә серінде дамитын патологияны тү сінеміз (infectio - латын. - жү гу, жү қ тыру деген ү гымды білдіреді). Олар организмде ө те кү рделі болган иммунологиялық қ айта қ ү рылыстармен, ө зіне тә н клини-калық белгілермен жә не морфологиялық ө згерістермен сипатта-лады.
|
|
|
