 |
Ж.Ахметов. Патологиялық анатомия
|
|
|
|
Ж. Ахметов. Патологиялық анатомия
21 бө лім. Бааалар аурулары
перплазиясы, плазматизация қ ү былысы байқ алады. Тимусты ин-фекцияғ а байланысты трансформация кө рінеді.
Скарлатинаның екінші кезең і бірінші кезең інің қ алай ө ткеніне тө уелсіз дамиды. Оның белгілері 3-5 апта ішің це кө рінеді. Ауру-ларда скарлатина (бө ртпелер пайда болудан басқ а) белгілері тү гел қ айталанады. Бү л кезең кейбір стрептококтармен алдын ала сен-сиблизацияланғ ан ауруларда дамиды. Скарлатинаның екінші кезең і ү шін васкулиттердің, серозды артриттің, сү йелді эндокардиттің, ө сіресе жедел екіжақ ты гломерулонефриттің дамуы тә н. Нефрит интракапиллярлы, кө бінесе созылмалы тү рде ө теді, бү ның нө тижесің це нефросклероз дамиды. Скарлатинағ а байланысты ас-қ ынудың ауыр кө ріністері жоғ арыда айтылды. Қ азіргі жағ дайда скарлатина кө бінесе жең іл, катаралды қ абыну тү рің це ө теді. Сон-дық тан аурулар арасында ө лім ө те сирек кездеседі. Тек отитке байланысты естудің нашарлайтынын, скарлатинаның екінші кезең інен кейін бү йректің созылмалы қ абынуы дамитынын есте сақ тау ке-рек.
МЕНИНГОКОКТЫҚ ИНФЕКЦИЯ
Менингококтық инфекция организмде ү ш клиникалық -анато-миялық тү рде (назофарингит, менингококкемия, менингит пен менингоэнцефалит) ө тетін жедел жү қ палы ауру.
Этиологиясы. Инфекция қ оздырушылары - менингококтар. Олар грамтеріс диплококтар қ атарына жатады. Жасуша ішінде ор-наласады. Ауру оқ тын-оқ тын (10-15, тіпті 20 жылда) эпидемия тү рінде таралады. Менингококтардың антигендік қ ү рылымы бой-ынша бірнеше серологиялық тү рлері бар. Эпидемия олардың А тү рімен байланысты. Инфекция кө зі ауру адам немесе бактерия тасушы. Ауа-тамшы жолымен жү ғ ады. Инфекцияның кірер жері жү тқ ыншақ тьщ шырышты қ абаты. Менингококтар бактерия та-сушыларда ешқ андай клиникалық белгі бермеуі мү мкін. Ауру кісілердің 10-15%-нда назофарингит дамиды. Аурулардың тек 0, 1-1%-нда менингококтық менингит кездеседі.
|
|
|
Патогенезі. Инфекцияның таралуына суық тию, респиратор-лы вирустық инфекциялар себеп болады. Менингококты иннфек-цияның жай тү скендей тез дамитьш тү рінің негізінде эндотоксиндік шок жатады. Шок дамуы менингококк уының микроциркуляция тамырларына тікелей ө серімен тү сіндіріледі, Бірақ та қ ан тамыр-ларынның зақ ымдануында иммунопатологиялық реакциялардың маң ызы зор, сондық тан инфекцияның бү л тү рі иммундық кешенді ауру деп қ аралады. Қ ан тамырларының зақ ымдануы қ анның ү йып қ алуьша, фибринді тромбтардың тү зілуіне, яғ ни тромбогеморра-
гиялық синдромның дамуьша ө келеді. Клиникада ол Уотерхаус-Фридериксен синдромы, геморрагиялық бө ртпелер, қ ан қ ү йылу-лар тү рінде кө рінеді.
Менингококтардың ми қ абық тарына ың ғ айлылығ ы (тропизмі) менингиттің жиі дамуына соқ тырады.
Патологиялық анатомиясы. Менингококтық назофарингит жү тқ ьшшақ тың, жоғ арғ ы тыныс жолдары шырышты қ абығ ының, бадамша бездерінің ісініп қ анғ а толуымен сипатталады. Олардың беті шыны тө різді мө лдір секретпен қ апталғ ан. Микроскопта қ арағ анда шырышты қ абық тарда азын-аулақ нейтрофилді сің белер кө рінеді. Бадамша бездердің фолликулаяары ү лкейген, реактивті орталық тары ірі. Менингококкемияның ө те тез дамитын жә не типтік тү рлері бар.
|
|
|
Менингококкемияның ө те тез дамитын тү рінде ауру 5-48 сағ ат ішінде ө ліп қ алуы мү мкін. Аурудың бірінші сағ аттарьшда денеде ү лкендігі ө ртү рлі кө кшіл дақ тар (мә рмә рлі бө ртпелер) пайда болады. Бірнеше сағ аттан соң олар геморрагиялық бө ртпелерге айна-лады. Кейде олар бір-біріне қ осылып кетіп кө лденең і 10-15 см қ ан қ ү йылу ошақ тарын тү зеді. Осы жердегі тері некрозданып, кейін оның орнында жаралар пайда болады. Қ ан қ ү йылу ошақ тары шырышты жә не сілі қ абық тарда, бү лшық еттерде теріасты шелінде де табылады. Мида жө не миокардта ірі қ ан қ ү йылулар кө рінеді. Асқ азан-ішекжолынан, мү рыннан қ ан кетеді. Ми тіні ісінеді. Ауру-лардың 72%-да бү йрекү сті безінің геморрагиялық некрозы дамып, ауру Уотерхаус-Фридериксен синдромынан ө леді (Гуревич П. С. жө не т. б. 1979).
Бү йректерде некроздық нефроз белгілері пайда болып, кейін ауру бү йрек қ ызметінің жедел жетіспеушілігінен ө леді. Бү л бү йрек-тер едө уір ү лкейген, олардың қ ыртысты қ абаты кең, ақ шыл-сары тү сті, ал пирамидалары кө кшіл-қ ызыл тү сті болады (шоқ қ а тө н бү йрек).
Аурулардың 1/3-де серозды менингит дамиды.
Лимфоидты агзаларга деструкциялық ө згерістер басым. Фол-ликулалардағ ы лимфоциттер кө бінесе бө лшектеніп жойыльш кетеді, кейде оларғ а қ ан қ ү йьшады. Айырша безде инфекцияғ а байланысты дамитын инволюция кө рінеді.
Жү ректе кардиомиоциттер дистрофиясы мен некрозы, қ ан қ ү йылу ощақ тары табылады.
Ауру шімі Уотерхаус-Фридериксен синдромынан, ми ісінуінен, бү йрек қ ызметінің жедел жетіспеушілігінен, миокардтқ а қ ан қ ү йы-лудан немесе оның некрозынан болады. Менингококкемияның типтік турінде терідегі жә не басқ а да ішкі ағ залардағ ы қ ан қ ү йылу
|
|
|
