Сурет 29(а), 29(б), 29(в), 29(г). Қол-аяқтың терең орналасқан флегмоналары.

Сурет 29(а), 29(б), 29(в), 29(г). Қ ол-аяқ тың терең орналасқ ан флегмоналары.

а – иық: 1 – m. biceps brachii, 2 – m. brachialis, 3 – m. triceps brachii, 4 – иық тың негізгі тамырларымен нервтерінің айналасындағ ы флегмона, 5 – иық тың терең тамырларымен n. radialis айналасындағ ы флегмона, 6 – ү ш басты бұ лшық еттің ішінде орналасқ ан флегмона;

б – қ олдың шынтақ тан тө мен бө лігі: 1 – m. flexor carpi radialis, 2 – m. flexor digitorum sublimis, 3 - m. flexor carpi ulnaris, 4 - m. flexor digitorum profundus, 5 – m. adductor policis et m. extensor policis longus, 6 - m. extensor carpi radialis brevis, 7 - m. extensor digitorum communis, 8 - m. extensor carpi ulnaris, 9 – vasa radialia айналасындағ ы флегмона, 10 – vasa interossea маң ының флегмонасы 11 – vasa ulnaria айналасындағ ы флегмона;

в – сан: 1 – m. rectus; 2 – m. vastus medialis, 3 – m. sartorius, 4 – m. gracilis, 5 – semimembranosus, 6 – m. semitendinosus, 7 – caput longum m. biceps femori, 8 – m. vastus lateralis, 9 – m. adductor magnus et longus, 10 - m. vastus lateralis ішіндегі флегмона, 11 - m. rectus femori ішіндегі флегмона, 12 – санның негізгі тамырларының айналасындағ ы флегмона, 13 – шонданай нервісінің айналасындағ ы флегмона;

г – балтыр: 1 – fibula, 2 – tibia, 3 – m. tibialis anterior, 4 – m. extensor digitorum longus, 5 – mm. peraneus longus et brevis, 6 m. soleus, 7 – vasa tibialis pasteriora айналасындағ ы флегмона, 8 - vasa tibialis anteriora маң ының флегмонасы.

Клиникалық кө ріністері, емі. Қ ол аяқ тың қ атты ауырсынуы, дене қ ызуының 39-40°С дейін кө терілуі, қ алтырау, ә лсіздік, сандырақ тау. Жергілікті белгілер: кө к тамырлардың қ ысылуына байланысты қ ол, аяқ тың ісінуі, лимфа бездерінің шошынуы. Егер де, ірің дік беткейлі орналасса, тері қ ызарып, флюктуация пайда болады. Терең орналасқ ан ірің діктерде терінің қ ызаруы, флюктуация симптомы анық талмайды. Диагноз қ оюда ультрадыбыстық зерттеу, пункция жасаудың маң ызы зор. Еміне келсек, инфильтративті кезең інде консервативті ем жү ргізіледі – физиоем (УЖЖ, Бернар тоқ тары), антибиотиктер, витаминдер, иммундық терапия, инфузиялық ем, иммобилизация. Ірің деуде операциялық жолмен ірің дікті тіліп ашу, ірің, ө ліеттерден тазарту, дренаждау, жараны кү нделікті сутегі асқ ын тотығ ымен, антисептиктермен жуу. Егер де ірің ді қ уыс кө лемді болса, негізгі тілікке параллелді, қ арама-қ арсы қ осымша тілік (контрапертура) жасалып, жараны дренаждайды. Ірің діктің қ оздырғ ыштарын, олардың антибиотиктерге сезімталдығ ын анық тау ү шін, міндетті тү рде операция кезінде жарадан бактериологиялық зерттеуге жағ ынды алынады. Анатомиялық ерекшеліктеріне байланысты қ ол- аяқ тың флегмонасын тіліп ашу орындары 30(а, б) суреттерде кө рсетілген.

Сурет 30. (а)Қ ол ірің діктерін тіліп,           (б) Аяқ ірің діктерін тіліп,

                ашу орындары.                                        ашу орындары.

30(а) – қ олғ а операция жасаудағ ы тілік орындары: 1 – тоқ пан жіліктің диафизіне операция жасаудағ ы алдың ғ ы – латералды тілік жасап ену, 2 – білектің алдың ғ ы бетінде, фасция ішіндегі флегмонаны ашуғ а арналғ ан тіліктер, 3 – қ олдың шынтақ тан тө мен алақ ан бетінің бұ лшық ет аралық жә не сү йек аралық ірің діктерді тіліп ашу проекциясы, 4 – Пирогов кең істігінің флегмонасын тіліп ашу проекциялары, 5 - қ олдың шынтақ тан тө мен алақ ан бетінің бұ лшық ет аралық жә не сү йек аралық ірің діктерді Войно – Ясенецкий тә сілімен тіліп ашу проекциялары, 6 – латералды фасцияішілік флегмонаны ашуғ а арналғ ан тіліктер, 7 – медиалды (шынтақ тық ) флегмонаны ашуғ а арналғ ан тіліктер, 8 – иық тамырларының проекциясы, 9 – a. radialis проекциясы, 10 – a. ulnaris проекциясы;

30(б) - аяқ қ а операция жасаудағ ы тілік орындары: 1 – ортан жілікке алдың ғ ы – латералды ену проекциясы, 2 – санның алдың ғ ы – медиалды флегмонасын тіліп ашу проекциясы, 3 – санның негізгі тамырлар қ ынабының проекциясы, 4 - санның алдың ғ ы бұ лшық ет аралық флегмонасын тіліп ашу проекциясы, 5 – тізеден тө мен, алдың ғ ы фасция ішілік флегмонаны тіліп ашу проекциясы, 6 – санның негізгі тамырларының проекциясы, 7 – a. tibialis проекциясы.

Іш пердесінің сыртында орналасқ ан флегмоналарғ а бү йрек майының қ абынуы (паранефрит), тоқ ішек сыртында орналасқ ан майлы клетчаткалардың қ абынуы - параколит жә не мық ын сыртының абсцесі, флегмоналары жатады. Бұ л ірің діктер кө бінесе екіншілік болып келеді, инфекция лимфогенді жолмен аппендицит, жамбас сү йек, омыртқ алардың остеомиелиті, бү йректің ірің ді қ абынуларында жә не осы мү шелердің зақ ымдануларында тү седі, аденофлегмона дамиды. Ірің ді ошақ тар бұ лшық еттердің жә не қ ан тамырлары бойымен жоғ ары плевра қ уысына, тө мен санғ а дейін, тік ішек айналасына таралуы мү мкін.

Клиникалық кө ріністері бастапқ ыда айқ ын болмайды, жалпы қ абынудың белгілері орын алады: науқ астардың дене қ ызуы кө теріліп, ә лсіздік, қ алтырау, бас ауруы мазалайды. Жергілікті қ абыну белгілері кеш пайда болады. Диагноз қ оюда ауырсыну сезімінің локализациясы, таралуы (иррадиация), дене мү шелерінің қ андай қ имылдарында ауырсыну қ ай жерде кү шейетіні ө те маң ызды. Іш пердесінің сыртында ораласқ ан ірің діктерде науқ астарда белдің оң немесе сол жақ тары ауырып, тұ рарда, жү ргенде кү шейеді. Науқ ас жү ргенде алдығ а ең кейіп, ауырғ ан жақ қ а қ исаюғ а мә жбү р болады. Ауырғ ан аяқ ты бү гу, жазу, ішке, сыртқ а бұ ру қ иынғ а соғ ады. Бел бұ лшық еттерін, бел омыртқ аларды, жамбас сү йекті пальпациялау жә не алақ ан қ ырымен белді абайлап перкуссиялау ауырсыну сезімін тудырады. Ауырғ ан жақ тағ ы аяқ та санның контрактурасы анық талады. Аяқ - жамбас буынынан бү гіліп, ішіне қ арай бұ ралып, сау аяқ қ а жақ ындай тү сетін мә жбү рлік жағ дайда болады. Осы жағ дайда ауырсыну біраз бә сең дейді. Аяқ тың мә жбү рлік жағ дайы ірің діктің бел, мық ын бұ лшық еттеріне қ ысым келтіріп, олардың рефлекторлы жиырылумен байланысты. Бұ л симптомды псоас – симптомы деп атайды. Ү лкен кө лемді ретроперитонеалды (іш пердесінің сыртындағ ы) ірің діктерді іштің алдың ғ ы қ абаты арқ ылы пальпациялауғ а болады, қ олғ а инфильтрат анық талады. Ірің ді ошақ тарды нақ тылау ү шін ультрадыбыстық зерттеу жү ргізіледі.

Еміне келсек, кең спектрлі антибиотиктер тағ айындалып, дезинтоксикациялық шаралар жү ргізіледі. Қ абыну ошақ тарында ірің ді сұ йық тық тү зілсе, ірің діктер ү стінен, іш пердесінен тыс тілініп, ірің шығ арылып, ірің ді қ уыс антисептиктермен жуылып, дренаждалады. Ірің ді қ уыстарғ а оперативті ену тіліктері – люмботомия Пирогов жә не Шевкуненко тә сілдерімен жасалады, 31(а), 31(б), суреттерде кө рсетілгендей: