 |
Сурет 34. Тік ішек айналасындағы Сурет 35. Ишиоректалды және пелвио- іріңдіктерді тіліп, ашу орындары. ректалды іріңдіктер қуысына ену жолдары.
|
|
|
|
Сурет 34. Тік ішек айналасындағ ы Сурет 35. Ишиоректалды жә не пелвио- ірің діктерді тіліп, ашу орындары. ректалды ірің діктер қ уысына ену жолдары.
1-перианалды; 2-тік ішек арты; 1-ишиоректалды; 2-пельвиоректалды
3-ишиоректалды абсцесс
IV тарау. Безді мү шелердің ірің ді қ абынулары.
Ірің ді паротит – қ ұ лақ маң ы сілекей безінің (шық шыт безі) ірің ді қ абынуы. Қ оздырғ ыштары – кө бінесе стафилококтар немесе микробтар ассоцияциясы. Инфекция кұ лақ маң ы безіне ауыз қ уысынан сілекей ө зегі (стенонов проток) арқ ылы тү седі. Ү лкен операциялардан кейінгі кезең де немесе инфекциялы аурулар кезінде науқ астың организмі сусызданып, сілекей қ оюланып, безде іркіліп қ алуы, қ абынуғ а ық палын тигізеді. Басында серозды қ абыну орын алады, без ісінеді, қ ан тамырлары тромбозғ а ұ шырайды, некрозды ошақ тар ірің дейді Егер де, ірің ді процесс бездің сыртқ ы қ абатын ыдыратып жіберсе, қ абыну мойын, самай, қ ұ лақ қ а жайылуы ық тимал. Клиникалық кө ріністеріне келсек, шық шыт безі ісінеді, қ атаяды, ауырады, бетіндегі тері қ ызарып, дене қ ызуы 39 - 40°С кө теріледі. Науқ астар, тамақ ты шайнап, жұ та алмағ андық тан, тез арада ә лсіреп, жағ дайы тө мендей тү седі. 3 - 4 кү н аралығ ында қ абынғ ан без жұ мсарып, ірің ді сұ йық тық тү зіледі, пальпациялауда флюктуация симптомы анық талады. Шық шыт безінің ішінен ө тетін n. facialis қ ысылса науқ астың бетінің ауырғ ан жағ ы жансызданып, салданады.
|
|
|
Емі. Консервативті ем неғ ұ рлым ерте басталса, соншалық ты нә тижелі болып келеді, қ абыну ұ йыма кезең інде тоқ тап, ірің деу орын алмайды. Науқ астарғ а антибиотиктер тағ айындалып, жоғ ары калориялы сұ йық тағ амдар беріліп, инфузиялық терапия жү ргізіледі. Ірің ді паротит дамыса, ірің дік тілініп, ашылады, дренаждалады. Операция беттің, шық шыт безінің анатомия, топографиясын мұ қ ият ескере отырып жасалады. Операциядан кейін консервативті ем жалғ астырылады. 36(а, б)-суреттерде абсцесті тіліп ашып, дренаждау кө рсетілген.
Сурет 36 (а). Абсцесті шық шыт безінің Сурет 36 (б). Екі тілікпен ашып,
тө менгі полюсынан бір тілікпен ашу. тү тікшемен дренаждау.
37-суретте бас, бет ірің діктерінің локализациясына байланысты жасалатын тілік орындары пунктирмен кө рсетілген.
Сурет 37. Бас, бет ірің діктерінің локализациясына
байланысты жасалатын тіліктер.
1 – жақ сү йек аймағ ының флегмонасын; 2 – ұ рт майының флегмонасын; 3 – m. masseterасты флегмонасын; 4 – кө засты флегмонасын; 5 – ірің ді паротитті; 6 – жақ арты шұ ң қ ырының флегмонасын; 7 – жақ астының флегмонасын; 8 – кө з айналасының флегмонасын; 9 – самай шұ ң қ ырының флегмонасын; 10 – бастың апоневрозы асты флегмонасын.
Мастит – сү т безінің қ абынуы, жаң а босанғ ан ә йелдердің 1, 5 -6%, алғ ашқ ы 1 - 2 – аптада жиі кездеседі, себебі, олардың сү т безінің ө зекшелері, емізікшелері толық жетілмегендіктен, лактостаз орын алады. Жү ктілік кезінде, омырауда баласы жоқ ә йелдерде, жаң а туғ ан нә рестелерде мастит ө те сирек дамиды. Қ абыну кө бінесе бір жақ безде кездеседі.
|
|
|
Этиология жә не патогенезі. Стафилоктар немесе олардың ішек таяқ шалары, стрептококтармен біріккен ассоциациясы аурудың негізгі қ оздырғ ыштары болып табылады, кейбір жағ дайларда маститті протей, кө кірің таяқ шалары, анаэробты флора, саң ырауқ ұ лақ тар шақ ыруы мү мкін. Сү т безінің туберкулезі, мерез ауруы да (сифилис) кездеседі. Инфекция, науқ астың айналасындағ ы клиникалық кө ріністері жоқ, ірің ді қ абынулары бар адамдардан жұ ғ ады. Безге микробтар кө бінесе емізікшенің майда жарақ аттары арқ ылы енеді. Сирек жағ дайларда инфекция лимфогенді, гематогенді жолдармен эндогенді ошақ тардан тү седі. Қ осалқ ы аурулар, жү ктілік кезіндегі сырқ аттану, босану кезіндегі асқ ынулар (жарақ аттану, қ ансырау) науқ астың иммунитетін тө мендетіп, қ абынудың дамуына қ олайлы жағ дайлар тудырады. Маститтің дамуында лактостаз негізгі фактор болып табылады, кең ейген сү т ө зектеріне тү скен инфекция қ абыну тудырады, ө зек қ абырғ алары ісініп, тарылып, сү ттің сыртқ а шығ уын одан арман қ иындата тү седі. Жедел маститте қ абыну кө бінесе шектелмей жайыла береді. Қ абыну тек сү т ө зекшесін қ амтыса, галактофорит дамиды, омыраудан шық қ ан сү т ірің аралас болып келеді. Емізікше айналасындағ ы пигментті шең бердің бездері қ абынса, ореолит деп аталады. Процесс шектелмеген жағ дайда маститтің серозды, ірің ді, деструктивті қ абынулары дамиды. Серозды қ абынуда без серозды сұ йық тық пен инфильтрацияланып, тамырлар бойында лейкоциттер тү зіле бастайды. Ірің ді қ абыну тіндердің ірің ді инфильтрациясы, ыдырауы, абсцестердің пайда болуымен ерекшеленеді. Абсцестер бір-бірімен қ осылып, теріасты немесе бездің артқ ы майлы клетчаткалы кең істіктеріне жарып шығ ады. Ірің діктер кө бінесе бездің ішінде (интрамаммарлы) жә не ореола астында (субареолярлы) орналасады. Мастит кезінде ірің діктердің орналасуы 38-суретте кө рсетілген.
|
|
|
Сирек жағ дайларда қ ан тамырлары қ абынып тромбозданса, бездің тіндері ө ліеттеніп, гангренозды мастит туындайды. Егер де жедел ірің ді мастит дұ рыс емделмесе, ұ сақ ірің діктер қ алыптасады, айналасындағ ы тіндер қ атайып, дә некер тіндер ө сіп, созылмалы ірің ді маститке ә келеді.
Қ абынудың ағ ымына байланысты жедел маститтің жіктелуі:
1 – Жедел серозды мастит.
2 – Жедел инфильтративті мастит.
3 – Флегмонозды мастит
4 – Абсцесті мастит.
5 – Гангренозды мастит.
6 – Созылмалы ірің ді жә не ірің ді емес мастит.
|
|
|
