 |
Сурет 75. Жарақаттан кейінгі остеомиелит.
|
|
|
|
Сурет 75. Жарақ аттан кейінгі остеомиелит.
Сол жақ ортан жіліктің ренгенограммасы.
Науқ астың дене қ ызуы кө теріліп, жалпы жағ дайы нашарлайды, жара ісінеді, қ ызарады, қ атты ірің дейді. Жараны ашып ірің нен тазартқ аннан кейін науқ астың жағ дайы жең ілдегенімен, жарадан ірің ағ у тоқ тамаса ол сү йектің қ абынуының белгісі. Рентгендік зертеуде ә лі бітпеген, сынғ ан сү йек ұ штарында ұ сақ секвестрлер, остеопороз анық талады. Атылғ ан, оқ дә рілік остеомиелитте тін аралық тарында бытыра, оқ, снаряд бө ліктері қ алуы мұ мкін. Жарақ аттық остеомиелиттің ағ ымы гематогенді остеомиелитке ұ қ сас келеді: қ абынудың жедел тү рі созылмалы тү ріне ауысады. Созылмалы жарақ аттық остеомиелит қ абынудың рецидиві, ремиссиямен сипатталады. Сынғ ан сү йек толық бітпей, ол арада жалғ ан буын қ алыптасады. Емі - хирургиялық операцияны қ ажет етеді. Сү йектің ө ліеттенген жерін (секвестрлерін), ірің ді грануляцияларын, жыланкө здерін кесіп алып, санация жү ргізіледі. Сынғ ан сү йекті фиксациялау мақ сатында салынғ ан металлоконструкциялар (интамедулярлы, экстрамедулярлы остеосинтез) иммобилизацияны толық қ амтамасыз ете алмаса, қ абынудың таралуына себеп болса, оларды алып тастап, қ абыну ошақ тарынан тыс салынатын Илизаров апаратымен остеосинтез жасалғ ан жө н. Сынғ ан сү йек толық бітпей, жалғ ан буын қ алыптасса, сү йекке резекция жасап, Илизаров апаратын салу керек. Остеомиелит ошағ ы ауқ ымды болса сү йек резекциясынан кейін сү йекке аутотрансплантация операциясы істелінеді. 76-суретте остеотомия операциясының жә не Илизаров аппаратымен сү йек 
бө лігін орнынан жылжыту схемасы кө рсетілген.
|
|
|
Сурет 76. Остеотомия, Илизаров аппаратымен сү йек бө лігін орнынан жылжыту.
Жарақ аттық остеомелиттің алдын алу ү шін, ашық сынық тардағ ы жараны дұ рыс хирургиялық тазарту жә не металлоостеосинтез операциясының тиімдісін дұ рыс анық тау.
Ірің ді артрит (arthritis purulenta) - ірің діктерді тудыратын микрофлора ә серінен пайда болатын буындағ ы қ абыну процесі (77-сурет).
Сурет 77. Ірің ді артрит.
Этиология жә не патогенезі. Кө бінесе бұ л ауру стафилококтармен шақ ырылады, басқ а микробтар (стрептококк, пневмококк, энтеробактериялар, гонококк т. б. ) сирек кездеседі.
Жедел ірің ді артрит біріншілік жә не екіншілік деп бө лінеді. Буынғ а инфекция тікелей жаралануда тү ссе, біріншілік артрит дамиды. Екіншілік артритте буынғ а инфекция қ ан арқ ылы, алыстағ ы ірің ді ошақ тардан тү седі немесе айналасындағ ы қ абынғ ан тіндерден енуі мү мкін. Буындағ ы ө згерістер қ абыну кезең іне байланысты болып келеді (серозды, ірің ді, фибринозды). Процесс шеміршекке, эпифизге тараса остеоартрит дамиды. Қ абынуда буынның синовиалды қ абатында экссудация, гиперемия, ісіну, лейкоцитарлық инфильтрация орын алып, синовит дамиды. Қ абыну процесі тоқ тамаса, буын капсуласының флегмонасы, параартикулярлы флегмона, бұ лшық етаралық ірің діктермен асқ ынады. Кө бінесе ірі буындар қ абынады – тізе (гонит), жамбас (коксит), иық (омартит). 78-суреттерде асқ ынғ ан иық буынының ірің ді артритінде 
ірің діктердің бұ лшық ет аралық тарымен таралуы кө рсетілген.
|
|
|
Сурет 78. Иық буынының ірің ді артриті кезінде ірің діктердің таралуы.
а-иық тың алдың ғ ы беті: 1- бұ ғ ана ү стіне; 2-дельта тә різді бұ лшық ет астына; 3 -иық буынына; 4-қ олтық астына; 5-иық алдына; 6-шынтақ тан тө мен білек алдына; 7 - субпекторалды ірің дік; 8-іштің алдың ғ ы қ абатына; б-иық тың артқ ы беті: 1-дельта тә різді бұ лшық ет астына; 2-қ олтық астына; 3-иық артына; 4-шынтақ тан тө мен; 5-жауырын ү стіне; 6-жауырын тұ сына; 7-трапеция тә різдес бұ лшық ет астына; 8-арқ аның жалпақ бұ лшық еті астына.
79-суретте тізе буынының ірің ді артритінде ірің діктің таралу жолдары кө рсетілген.
 |
Сурет 79. Ірің ді гонит кезіндегі ірің діктердің таралуы.
1-санның алдың ғ ы бетінің терең қ абаттарына таралуы; 2, 3-санның артқ ы бө лігіне таралуы; 4-тізеден тө мен m. gastocnemius et m. soleus аралығ ына таралуы; 5-тізеден тө мен балтырдың терең фасциясының астына таралуы; 6-m. soleus жә не балтырдың терең фасциясының аралығ ына таралуы; 7-балтыр сү йектері аралық мембрана сыртына таралуы; 8-балтыр сү йектері аралық мембрананың алдың ғ ы тө мен бө лігіне таралуы.
Клиникалық кө ріністері. Қ абынғ ан буында қ атты ауырсыну, қ ызару, қ имылдың шектелуі, тіндердің инфильтрациясы анық талады. Буынның пішіні ө згеріп, флюктуация симптомы пайда болады. Науқ астың жалпы жағ дайының тө мендеуі: дене қ ызуы кө теріледі, ә лсіздік, қ алтырау, бас айналу мазалайды, анемия орын алады. Диагноз қ оюда анамнезін сұ растырып, буынның зақ ымдалғ анын анық тау қ ажет, егер де буын жарақ аты болмаса онда гематогенді артрит болуы ық тимал. Қ арап тексеруді сау буынмен салыстырмалы тү рде жү ргізеді, айырмашылық тарына кө ң іл аударады. Пальпацияда жергілікті гипертермия, флюктуация симптомы, буын қ имылының шектелуі, ауырсынуы байқ алады. Буында сұ йық тық болса пункция жасалып, экссудатты микробиологиялық, бактериологиялық тә сілмен зерттейді. Қ абынудың қ оздырғ ыштары жә не олардың антибиотиктерге сезімталдығ ы анық талады. Қ ан анализдерінде лейкоцитоз, нейтрофиллез, диспротеинемия, ЭТЖ ө суі сияқ ты қ абыну белгілері нақ тыланады. Ірің ді артритте рентгнограммада буын сү йектерінің арасындағ ы саң ылауы кең ейіп, жілік эпифизінде остеопороз орын алады. Ірің ді артриттің емі жергілікті жә не жалпы болып келеді: 1) буынғ а пункция жасап, антисептиктермен жуып, соң ында антибиотик енгізу. 80-суретте кө рсетілгендей.
|
|
|
|
|
|
