 |
ЖЕДЕЛ ІРІҢДІ ХОЛЕЦИСТИТ. Сурет 85. Гангренозды холецистит. Сурет 86. Лапароскопиялық Сурет 87. Лапаротомиялық
|
|
|
|
ЖЕДЕЛ ІРІҢ ДІ ХОЛЕЦИСТИТ
Ө т қ абының ірің ді қ абынуы, хирургия бө лімдерінде емделетін аурулардың 1-10%-да кездеседі. Холецистэктомия операциясы барлық жасалатын операциялардың 0, 5-2% қ ұ райды.
Патолого-анатомиялық жіктелуі бойынша: катаралды, 
флегмонозды, гангренозды холецистит (85-сурет). Ақ ырғ ы екі тү рлері перфорациямен асқ ынулары мү мкін.
Сурет 85. Гангренозды холецистит.
Егер де ө т қ абының қ абырғ асы флегмонозды, гангренозды ө згермей, қ уысында ірің ді сұ йық тық тү зілсе оны ө т қ абының эмпиемасы деп атайды. Клиникалық тұ рғ ыдан жедел жә не созылмалы холециститке бө лінеді. Жедел холецистит перитонит жә не сепсиспен асқ ынуы мү мкін, созылмалы холецистит рецидив береді. Кө бінесе холецистит ө т – тас ауруынан туындайды, тассыз холецистит сирек кездеседі. Ірің ді холециститтің асқ ынулары: перитонит, холангит, диафрагмаасты абсцесі, бауыр абсцесі, сепсис, панкреатит.
Холециститтің қ оздырғ ыштары - ішек таяқ шасы, стрептококк, стафилококк, немесе аралас инфекция. Инфекция ішектен ө т жолдары жә не гематогенді жолмен қ ақ палы вена арқ ылы іш қ уысының ірің ді ошақ тарынан (жедел аппендицит, ішекаралық абсцесс, пельвиоперитонит) ө т қ абына, бауырғ а тү седі. Науқ астың иммунитеті тө мендегенде, инфекция тү скен жерде (бауыр, ө т қ абы, ө т жолдарында) қ ан айналымының бұ зылуынан, ө т жолдарында тас тү зіліп, ө ттің ағ уына кедергі болса жедел қ абыну дамиды (жедел холецистит, холангит, панкреатит). Холецистит кө бінесе 45 жастан асқ ан адамдарда кездеседі. Ә йелдер ерлерден 5 – 6 есе жиі ауырады. Ө т қ алтасының қ абынулары кө бінесе шырышты қ абатынан басталады.
|
|
|
Клиникалық кө ріністері. Оң жақ қ абырғ а асты ұ стамалы тү рде немесе ү немі қ атты ауырады, оң иық қ а, жауырынғ а таралады. Пальпация кезінде ауырсыну кү шейе тү седі, қ абырғ а астында бұ лшық ет қ атаяды. Қ абыну таралғ ан жағ дайда іштің басқ а бө ліктері ауыра бастайды. Науқ астың жалпы жағ дайы нашарлап, жү регі айнып қ ұ сады, тә беті тө мендеп, кекіреді, асқ азан, ө ң еші қ ыжылдайды, дене қ ызуы 39-40°С кө теріледі, дірілдеп қ алшылдайды. Ірің ді холециститте кейде дененің сарғ аюы болуы мү мкін, кө бінесе қ атты ауырсынудан кейін пайда болады. Сарғ аю кө пке созылса қ ан ұ ю процесі тө мендейді. Жедел ірің ді холециститте қ ан анализдерінде анемия, нейтрофилды лейкоцитоз орын алады, Э. Т. Ж жылдамдауы мү мкін. Жедел ірің ді холециститтің клиникалық кө ріністері иммунитеті тө мен адамдарда, қ арттарда жә не кө п уақ ыт антибактериалды ем жү ргізгенде айқ ын болмайды, сол себептен диагноз қ ою қ иындайды.
Диагноз. Жедел ірің ді холециститті бауыр астында орналасқ ан аппендицит, панкреатитпен ажырату диагностикасын жү ргізу қ ажет. Диагнозды нақ тылауда науқ астың шағ ымы, анамнезі, клиникалық кө ріністері, симптомдары, зерттеу тә сілдеріне мұ қ ият кө ң іл аудару қ ажет. Диагноз уақ ытында қ ойылмай, дұ рыс ем жү ргізілмесе жедел ірің ді холециститте ө т жолдары таспен бітеліп немесе инфильтратпен басылып қ алса науқ аста обтурациялық сарғ аю, ірің ді холангит, гепатит, панкреатит, кейде оң жақ ты диафрагма асты абсцесі сияқ ты асқ ынулар дамиды. Кейде ірің деген ө т қ абы тесіліп, перитонитке ә келеді.
|
|
|
Емі – тек қ ана операция жасау. Жасалатын операция кө лемі бауыр, ө т жолдары, басқ а органдардағ ы ө згерістерге байланысты болып келеді. Кө бінесе холецистэктомия операциясы жасалады (86, 87-суреттер). 
Сурет 86. Лапароскопиялық Сурет 87. Лапаротомиялық
холецистэктомия. холецистэктомия.
Бауыр асты инфильтратымен асқ ынғ ан ірің ді холециститте, ө т жолдарын зақ ымдап алмас ү шін, холецистэктомияны тү бі жағ ынан жасағ ан қ аупсіз. Ірің ді холециститте сарғ аю, холангит орын алса қ осымша холедохотомия жасап ө т жолдарына тексеру жү ргізіп, қ ажет болса олар дренаждалады. Операция міндетті тү рде іш қ уысына дренаж қ оюмен аяқ талады. Операциядан кейінгі кезең де науқ астарғ а дезинтоксикациялық, антибактериалды, инфузиялық, иммундық терапия жалғ астырылады. Қ осалқ ы аурулары бар науқ астарда, асқ ынғ ан ірің ді холециститте операциядан кейін адам ө лімі 4-10% кездеседі. Дер кезінде созылмалы, рецидивті холециститтерге радикалды операция жасау жә не жедел холециститке уақ ытында дұ рыс диагноз қ ойып, тиісті ем қ олдану, бұ л қ ауіпті асқ ынулардың алдын алу болып есептеледі.
|
|
|
