БАУЫР АБСЦЕССІ. Сурет 88. Бауыр абсцесі.. Сурет 89. Кеуденің төменгі бөлігінен тіліп, екі қабырғаны резекциялап ену жолы.

БАУЫР АБСЦЕССІ.

Бауыр абсцесі амебалық дизентерия жә не ірің ді инфекциялардан (пилефлебит, ірің ді холангит) кейін дамиды. Ыстық климатта орналасқ ан елдерде амебалық дизентерия жиі кездесетініне байланысты бауырлық абсцесс жиі дамиды, барлық хирургиялық аурулардың 5% қ ұ райды. Бауыр абсцессінің себебі ретінде екінші орында жедел аппендицит. Ө те сирек 0, 03 – 0, 05% жағ дайларда ірің ді – гангренозды аппендицитте ө сіндінің шажырқ айында тромбофлебит (пилефлебит) дамиды, ары қ арай инфекция қ ақ палы венамен (V. Portae) бауыр абсцестеріне ә келеді. Бауырда ірің ді метастаздар септикалық эндокардит, остеомиелит, фурункул, сепсис сияқ ты ірің ді процестерде кездесуі ық тимал. Бауырдың ашық жә не жабық жарақ аттары, ішек жолдарының паразитарлы ауруларында бауыр абсцесі сирек болса да кездеседі. 88-суретте бауыр абсцессінің сыртқ ы кө рінісі.

Сурет 88. Бауыр абсцесі.

Патологиялық анатомия. Бауырда ү лкенді - кішілі, бір немесе кө птеген абсцестер тү зіледі. Амебалық абсцесс кө бінесе біреу, аппендикулярлы пилефлебитте кө птеген абсцестер дамиды. Амебалық абсцесте ірің шоколад тү сті, қ ою, иіссіз, стерильды   болады, микроскопия кезінде бауырдың ө лі тіндері анық талады. Пилефлебиттен кейінгі абсцестердің ағ ымы тез, сепсис тә різдес болғ андық тан, ірің діктердің сыртында капсула тү зіліп ү лгермейді. Кө бінесе абсцестер бауырдың оң бө лігінде орналасады.

Клиникалық кө ріністері. Пиогендіабсцестерде, амебалық қ а қ арағ анда, науқ астарды кеудеге жә не ішке тарайтын оң жақ қ абырғ а астының тұ рақ ты, ө те қ атты ауырсынуы мазалайды. Амебалық абсцесте науқ астың жалпы жағ дайында айтарлық тай ө згерістер бола қ оймайды. Пиогенді бауыр абсцестерінде интоксикацияғ а байланысты (жоғ арғ ы температура 39 – 40°С, қ алтырау, пульстің жиілеуі 120 – 140 мин., тә бетінің тө мендеуі, нейтрофилды лейкоцитоз 30000 - 40000) науқ астың жағ дайы ө те ауыр. Науқ ас тез арада ә лсірейді, кө зі, терісі сарғ аяды. Пальпация кезінде оң жақ қ абырғ а астында ауырсыну, бұ лшық еттің қ атаюы байқ алады. Алақ анның қ ырымен оң жақ қ абырғ а доғ асынан абайлап соқ қ ылағ анда ауырсыну кү шейе тү седі (Ортнер симптомы оң ).

Амебалық абсцессте науқ астың жалпы жағ дайы орташа, дене қ ызуы субфебрильді, лейкоцитоз 12000 – 15000 - нан жоғ ары болмайды. Екіншілік инфицирлену болса клиникасы пиогенді бауыр абсцесіне ұ қ сас келеді. Рентгендік зерттеуде диафрагманың қ имылы шектеліп, оң жақ кү мбезі жоғ ары орналасады. Ультрадыбыстық зерттеуде, компьютерлік томографияда бауырда абсцесс тү зілуіне байланысты оның эхоструктурасы ө згереді.

Диагноз. Диагноз қ оюда науқ астың шағ ымын, аурудың даму тарихын, бұ рын немен ауырғ анын, клиникалық белгілерін тұ жырымдай келе, бауыр абсцесіне ұ қ сас аурулармен (диафрагма асты абсцесс, оң жақ тық ірің ді плеврит, ірің деген бауыр эхинококкозы, холангит, т. б. ) ажырату диагностикасын жү ргізу қ ажет. Аталғ ан аурулардың ө здеріне тә н шағ ымдары, анамнезі, клиникалық кө ріністері болады. Зерттеу тә сілдері (Рентген, ультрадыбыс, компьютерлік томография, магнитті резонансты компьютерлік томография, иммунологиялық реакциялар, лабараториялық, биохимиялық анализдер, бауыр пункциясы, лапароскопия) дұ рыс диагноз қ оюғ а мү мкіндік береді.

Емі. Амебалық бауыр абсцесінің кө лемі кішкентай, жаң а басталғ ан кезінде консервативті ем - эмитин гидрохлорид 1мл. 2% ерітіндісін тә улігіне 3 – 4 рет тері астына енгізу жақ сы нә тиже береді, ал ү лкен абсцестерде операция жасалады.

Пиогенді абсцесстердің емі оперативті. Операциялық ену жолдары абссстердің кө лемі, бауырда орналасуына байланысты ә ртү рлі болып келеді: лапаротомия (абсцесс бауырдың алдың ғ ы бө лігінде орналасқ анда), трансплевралды, трансдиафрагмалды, кеуденің оң бө лігінің тө менгі бү йірінен іш қ уысына кірмей – іш пердесінің сыртынан (ірің дік бауырдың артында орналасқ анда қ олданады). 89-суретте кеуденің тө менгі бө лігінен тіліп, екі қ абырғ аны резекциялап ену жолы кө рсетілген.

Сурет 89. Кеуденің тө менгі бө лігінен тіліп, екі қ абырғ аны резекциялап ену жолы.

90, 91-суреттерде (133-бет) плевра синусын саусақ пен жоғ ары ығ ыстырып, диафрагманы абайлап тілу, диафрагманың жоғ арғ ы шетін қ абырғ ааралық бұ лшық еттерге тігу кө рсетілген.