 |
Тромбоцит агрегациясын төмендететін дәрілер. 2 страница
|
|
|
|
Rp.: Sol. Lidocaini 10% - 2 ml
D. t. d № 10 in amp.
S. 2-4 мл бұ лшық етке егуге.
#
Дифенин (Фенитоин т. б. ) – қ ояншық ауруына қ арсы ә серінен басқ а аритмиялық белсенділігі жақ сы, сондық тан бұ ны кө бінесе жү рек гликозидтерімен улану кезіндегі аритмияғ а қ арсы қ олданады ал ә сер етуі лидокаин сияқ ты.
Rp.: Diphenini 0, 1
D, t. d. № 20 in tab.
S. 1 тү ймедақ тан кү ніне 3-4 рет.
#
Верапамил (Изоптин, Финоптин, Верамил, Каверил, Данистол жә не т. б. ) – кальций каналдарын ттежейтін дә рі. Ол торша сыртындағ ы иондық Са-ді ішке кіруін қ иындатады, атриовентрикулярды тү йіндегі рефлекстерді кезең ді кө бейтіп, ө ткізгіштікті жояды. Сө йтіп, ол қ ұ лақ шалардың қ арыншаларғ а келетін стимулын тоқ татып, жұ мысын қ алыпқ а келтіреді.
Алдын ала стенокардия ұ стамасында, экстрасисталияда, ә р тү рлі аритмияларда жә не артериялық гипертензияда қ олданылады.
Ұ стамалы стенокардияда немесе аритмияда 5-10 мг верапамилді 2 минуттің ішінде кө к тамыр арқ ылы егу керек. 2 мл - 0, 25% ерітіндісін 100-150 мл изотоникалық натрия хлоридтің ерітіндісіне немесе 5% глюкоза араластырып жү йелік егу пайданылады.
Қ олданғ ан кездегі жанама ә сері: бас айналу, кұ су, беті қ ызару, шеткі ісіну, аллергиялық серпіліс т. б., ал мө лшері асынқ ырап кетсе кү ре тамыр қ ысымының тө мендеуі жә не жү рек жетіспекшілік болуы мү мкін.
Бұ л дә ріні қ олдануғ а болмайды: кордиогендік шок кезінде, брадикардия, гипотензия, жү кті ә йелдерге т. б. кү рделі жағ дайларда.
|
|
|
Верапамилдің мө лшерлері мен тү рлері: тү ймедақ тү рінде 0, 04; 0, 08 жә не 0, 12 г; қ аптамасы 0, 04 жә не ампуласы 0, 25% - 2 мл шығ арылады.
Rp.: Verapamili 0, 04
D. t. d. № 30 in tab
S. 1 таб кү ніне 3 рет.
#
Амиодарон – коронарлы қ ан айналым жетіспеушілігі кезінде жақ сы ә сер береді. Аритмияғ а қ арсы ә сері адренергиялық ық палын ә лсіретумен байланысты. Стенокардия ауруында ол миокардтың қ ажеттілігін тө мендетеді. Амиодарон жү рекке адренергиялық ә серді тө мендетіп, глюкагонның антогонисті болып табылады. Жү ректің соғ уын баяулатып, аритмия қ ысымын тө мендетеді.
Rp.: Amiodaroni 0, 2.
D. t. d. № 20 in tab.
S. 1 тү ймедақ тан кү ніне 3-4 рет.
#
Калий хлориді – қ ан плазмасында, миокардта К иондары мө лшерінің азаюы кезінде жақ сы ық пал тигізеді. Калий иондары жү рекке ацетилхолин тә різді ә сер етіп, кезбе жү йкені тітіркендіреді. Олар жү ректің жиырылу ырғ ағ ын баяулатып, миокардтың ө ткізгіштік. автоматизм жә не қ озуын нашарлатады.
Rp.: Kalii chloridi 0, 5
D. t. d. № 10 in tabull.
S. 0, 5 стакан суғ а 1 тү ймедақ тан кү ніне 2 рет.
#
7 7. 4. Қ ан қ ысымын тө мендететін (гипотензиялық ) дә рілер.
|
|
|
Артериялық қ ысымды тө мендететін дә рілер гипотензивті дә рілер деп аталады. Мұ ндай дә рілерді негізінен артериялық гипертензияғ а қ олданады. Артериялық қ ысым дең гейі жү рек жұ мысына, шеткі тамырлар қ ысымы жә не икемділігіне, кө леміне, қ ан айналымындағ ы электролиттер қ ұ рамына жә не сұ йық тығ ына байланысты. Міне осылардың барлығ ы нейрогуморальдық бақ ылауда болады.
Қ ан қ ысымын тө мендететін дә рілердің ә сері артериялық қ ысым жү йесін реттейтін ә ртү рлі физиологиялық жү йелерге бағ ыттылғ ан. Ең маң ызды қ ызмет вазоконстрикторлы адренергиялық ә серін тө мендететін нейротропты заттар болады. Нейротропты заттар вазомоторлы орталық қ а, сонымен бірге адренергиялық (симпатикалық ) иннервацияның шеткі бө лімдеріне – ганглийлерге, постганглийлерге, адренорецепторларғ а – тө мендеткіш ә сер етеді. Мұ ндай орталық тардың жұ мысы тө мендеген соң қ ан тамырлары кең ейе тү седі. Осы заттың гипотензиялық ық палы жү ректің жұ мысын тө мендетеді.
Кү ре тамырдың қ ысымы тө мендететін тағ ы бір жол, бұ л қ ан айналымындағ ы қ анның электролиттік қ ұ рамын жә не кө лемін ө згерту болып табылады. Артериялық гипертензияны емдеуге қ олданылатын гипотензиялық заттардың жіктелуі жоғ арыда берілген пікірлерге негізделген.
I. Жү рек – тамыр жү йесіне адренергиялық иннервацияның ә серін тө мендететін дә рілер.
1/ вазомоторлы орталық тың қ ысымын тө мендетін дә рілер: клофелин (Clophelinum),, метилдофа (Methyldopa), жә не т. б.
2/ вегетативті ганглийлерді бұ затын дә рілер (ганглиоблокаторлар): пирилен, пентамин, бензогексоний жә не т. б.
3/ адренергиялық нейрондарды пресинаптикалық дең гейде тө мендететін дә рілер (симпатолитиктер): октадин, резерпин.
|
|
|
4/ Шеткі адренорецепторларды бө гейтін дә рілер (адреноблокаторлар):
а/a-адренорецепторларды бө гейтін дә рілер: фентоламин, тропафен жә не т. б.
б/ b-адренорецепторларды бө гейтін дә рілер: анаприлин, атенолол жә не т. б.
в/ a- жә не b-адренорецепторларды бө гейтін дә рі: лабеталол
II. Тамыр салалы бұ лшық еттерін босататын (миотропикалық спазмолитиктер) дә рілер:
1/ ұ сақ кү ре тамырларды кең ейтетін дә рілер: апрессин (Apressinum), миноксидил (Minoxidilum).
2/ ұ сақ кү ре тамырлар мен ұ сақ кө к тамырларды кең ейтетін дә рілер: натрий нитропруссид (Natrii nitroprussidum) жә не т. б.
3/ Ә ртү рлі миотроптық дә рілер: дибазол, магний сульфаты жә не т. б.
III. Кальций каналын тежейтін дә рілер (кальций антагонистері): фенигидин жә не т. б.
IU. Ренин – ангиотензин жү йесіне ә сер ететін дә рілер:
1/ ангиотензин - II жасанды ингибиторы: каптоприл жә не т. б.
2/ ангиотензин рецепторларын бө гейтін дә рілер: саралазин жә не т. б.
U. Су-тұ з алмасу жү рісіне ә сер ететін дә рілер (диуретиктер): дихлотиазид, фуросемид, спиронолактон жә не т. б.
Клофелин (Клонидин, Гемитон, Катапресан, Хлофазолин жә не т. б. ) имидазол туындысы, орталық жү йкеге ә сер ететін гипотензиялық дә рілерге жатады. Ол постсинаптикалық a– адренорецепторлардың белсенділігін арттыру нә тижесінде вазомоторлы орталық ты нашарлатады. Бұ л сопақ ша мидағ ы тамыр қ ысымын реттеуіне қ атысатын нейрондарды жояды. Ал ол преганглийлерді симпатикалық талшық тардың эфферентті импульсінен бірден тоқ татады. Ұ зақ қ а созылатын гипотензия жү ректің жұ мысын баяулатады (брадикардия пайда болады), шеткі тамырлардың қ арсылық кө рсеткішін тө мендетеді. Клофелин қ осымша тә бетті ашып, сілекей бездердің белсенділігін тө мендетеді.
|
|
|
Клофелин негізгі ә ртү рлі қ алыпты артериялық гипертензия, эклампсия, гипертониялық ауру, бү йрек жетіспеушілігі кезінде қ олданылады. Клофелинді қ олданғ анда жанама ә серлері міндетті тү рде байқ алады: тахикардия, бас ауыру, бас айналу, лоқ су, қ ұ су, дене қ ызуының кө терілуі, терлегіштік, терінің зақ ымдануы. Атеросклероз жә не шеткі невропатия кезінде клофелин қ олданбайды. Тек емханада ғ ана егу тү рінде пайдалануғ а болады, ө йткені есінен танып қ алғ ан жағ дайда қ ажетті аспаптармен тез жедел кө мек кө рсету керек болады. Ө те аз мө лшермен ә сері жақ сы кө рінеді. Кү ніне 2-4 рет, 0, 075 мг бастау керек, содан соң мө лшерін 0, 15-0, 3 мг кө теруге болады.
Rp.: Clophelini 0, 000075
D. t. d. № 30 in tab.
S. ½ тү ймедақ тан кү ніне 3 рет.
#
Метилдофа (Альдомет, Альфадопа, Допанол, Допегит, Экибар жә не т. б. ) орталық a2 – адренорецепторларды белсендіреді, содан соң жоғ арыдан келе жатқ ан симпатикалық импульс тежеледі, сондық тан артериялық қ ысым тө мендейді. Метилдофа гипертензиялық аурудың IIа жә не IIб сатысында қ олданылады, кү ніне 0, 25 г-нан 2-3 рет, қ ажет жағ дайда мө лшерін 1, 5-2 г кө теруге болады.
Ганглиотежегіштер: пентамин, пирилен, гигроний жә не т. б. Ә серлері қ ысқ а дә рілер (гигроний) кү ре тамырларғ а хирургиялық операциялар ө ткізу кезінде қ ысымды тез тү сіру ү шін қ олданады. Басқ а дә рілерді (пентамин) гипертензиялық кризде қ олдануғ а болады. Пириленде тек емдік ретінде басқ а да гипотензиялық дә рілермен қ осып тағ айындалады.
Симпатолитиктер: октадин, резерпин жә не т. б. – гипертониялық ауруды емдеу ү шін қ олданады. Олар шеткі адренергиялық ұ штарында эфферентті импульстерді бө гейді, сө йтіп жү ректің жұ мысын, шеткі тамырлардың қ ысымын тө мендетеді.
Адреноблокаторлар: a-адренорецепторларды тежейтін (фентоламин, тропафен; жә не осы топқ а ә сері бірың ғ айлы жақ ын тү ратын дә рі - a жә не b -адреноблокатор: лабеталол). Бұ лардың ерекшелігі шеткі кү ре тамырдың қ ысымын жылдам жә не ө те кү шті тө мендетеді, ал лабеталол жә не b-рецепторлар арқ ылы жү ректің де қ ысымын бә сең детеді. Ө здігімен b-адреноблокаторлар (анаприлин, атенолол) жү рек жұ мысының ө те кү штілігінен пайда болғ ан гипертензияғ а (ү лкен спортпен айналысқ ан адамдарда болады) гипотензиялық жақ сы ә сер тигізеді.
|
|
|
Миотропты спазмолитиктер (апрессин, диазоксид, миноксидил, натрий нитропрусиді жә не т. б. ).
Апрессин (Гидрозалин, Депрессан жә не т. б. ) шеткі вазодилататорлар, ұ сақ тамырлардың (артериолалар) қ арсыластық ә серін азайтады жә не артериялық қ ысымды тө мендетіп, содан соң миокардқ а тү сетін жү к азаяды жә не жү ректің қ ан айдау қ ызметі арта тү седі. Апрессиннің қ ұ рамындағ ы гидрозиндық топқ а байланысты қ антамырды кең ейтуге себеп болатын шарт - азот тотығ ын (NО) бұ здырмай біраз уақ ыт сақ тап тұ рады, сондық тан бұ ның спазмолитикалық тамырғ а беретін ық палы байқ алады. Бұ л дә рі прекапиллярлы ұ сақ тамырларды кең ейтіп, қ ан қ ысымын тө мен тү сіреді де, рефлекторлы тү рде жү рек ырғ ағ ы жиілейді.
Апрессин ә ртү рлі артериялық гипертензия, гипертензиялық криз жә не гипертензиялық аурумен қ осымша бү йректің жетіспеушілігі кезінде қ олданылады.
Rp.: Apressini 0, 01
D. t. d. № 20 in obd.
S. 1 тү ймедақ тан кү ніне 2-3 рет.
#
Миноксидил (Алопекси, Лонитен, Ригейн жә не т. б. ) шеткі вазодилататорлық ә серінен жү йелік кү ре тамырдың қ ысымын тө мендетеді жә не миокардтың артық кү ш тү суін азайтады. Бұ л дә рінің тамырды кең ейтетін тағ ы бір ә сері тамырдағ ы салалы бұ лшық еттің калий каналын ашады. Миноксидилді тек ө те ауыр тү ріндегі артериялық гипертензияда қ олданады. Мө лшерін 5 мг-нан бастап 2-3 кү ннен, 10-25 мг жеткізеді, содан кейін қ ан қ ысымы бір қ алыпқ а келгенде мө лшерін баяу тө мендету керек.
Rp: Minoxidili 0, 01
D. t. d. № 20 in tab.
S. 1 тү ймедақ тан кү ніне 3 рет.
#
Натрий нитропруссиді (Нанипрус, Ниприд, Нипрутон жә не т. б. ) – ық палы ө те кү шті шеткі вазодилататор, қ ан тамырғ а енгізгенде ә сері жылдам жә не кү штілігі басым келеді, кө рсеткіштігі біршама уақ ытқ а созылады. Қ осымша басқ а дә рілермен бірге беріледі, кө бінесе жедел кө мек ретінде жү рек жетіспеушілігі кезінде, ө кпе ісінуінде жә не қ ан айналымы бұ зылғ анда қ олданылады. Егу ретінде пайдаланғ анда қ ан қ ысымын қ адағ алап қ арап отыру керек, кейде жылдам тө мен тү сіп кетсе, қ алпына келтіру қ иынғ а соғ ады. Мұ ндай улану кө рсеткіші цианидтік улануғ а ұ қ сайды. Тамыр арқ ылы енгізгенде 3 мкг/кг минуттан асырмау керек, тамыр қ ысымы 30-40 артық тө мен тү спеуі тиіс.
Rp.: Natrii nitroprussidі 0, 05
D. t. d. № 10 in amp.
S. Алдымен ерітіп, қ ан тамырғ а егуге.
#
Ренин-ангиотензин жү йесіне ә сер ететін дә рілер. Кейінгі жылдары шық қ ан дә рілерге ангиотензин ферментінің таң дамалы тежегіштері жатады. Оларғ а каптоприл жатады. Ол ангиотензин-конверттеуші ферментіне жоғ арғ ы сезімтал. Каптоприл ангиотензин - II синтезін тө мендетеді. Нә тижесінде бү йрек ү сті бездерінің қ ыртысты қ абаты мен тамырлардың белсенділігін тө мендететіндіктен, альдостерон минералокортикоидтар азаяды. Сө йтіп денедегі иондарды ұ стап қ ала алмағ андық тан экстрацеллюлярлы сұ йық тық тың кө лемі де азаяды. Каптоприл брадикининнің инактивациясын нашарлатып, тамырдың кең еюін тудырмайды. Сонымен бірге саралазин да осы топқ а жатады.
Каптоприл (Капотен, Каприл, Ангиоприл, Систоприл, Тензиомин жә не т. б. ) ангитензинді ө згертетін ферментті тежейді, сол арқ ылы шеткі тамырларды кең ейтеді, содан соң қ ан қ ысымы тө мендейді. Гипертониялық ауруда бірінші кезде 0, 0125 г мө лшермен бастау керек 2-3 рет тә улігіне, керегінде 0, 05 г апаруғ а болады, ал балаларғ а 1-2 мг/кг кү ніне тағ айындалады.
Эналаприл (Энам, Энап, Энаприл жә не т. б. ) белсендігі каптаприл мен салыстырғ ан кү шті жә не ә сері ұ зақ қ а созылады (24 сағ аттан асады). Қ алғ ан кө рсеткіштері каптоприлге ұ қ сас келеді.
Такие же, как у каптоприла, а также при диабетической нефропатии, вторичном гиперальдостероизме, болези Рейно, склеродермии. Начальная доза 5 мг в день однократно, затем дозу подбирает индивидуально. 0, 005; 0, 01 жә не 0, 02 тү ймедақ тү рінде жә не 0, 125% ерітіндісі 1 мл-ден ампуласы.
Периндоприл (Престариум жә не т. б. ) – қ ан қ ысымын тө мендету ү шін жә не жү рек қ ызыметі жетіспеушіліктік жағ дайда, қ осымша диабетиалық ангиопатия кезінде қ олданылады. Негізі қ ан тамырдағ ы ренин-ангиотензин ағ за гормондарын азайтады, соның арқ асында миокардтағ ы гемодинамикалық жү рістер жең ілденеді. Бұ ны кө бінесе артериальдық гипертензияғ а жә не созылмалы жү рек қ ызыметінің жетіспеушілігіне 4 мг тү ймедақ тү рінде қ олданылады.
б) Блокаторы рецепторов ангиотензина ІІ (АТ1-рецепторов) – пептидное соединение близки по структуре к ангиотензину ІІ и является его конкурентным антагонистом. Они являются более эффективными и специфическими блокаторми ренин-ангиотензивной системы, чем ингибиторы ангиотензинпревращающего фермента (АПФ). По переносимости блокаторы АТ1-рецепторов превоходит ингибиторов АПФ, не уступая им в антигипертензивной эффктивости.
Лозартан (Презартан, Козаар жә не т. б. ) ангиотензин рецепторғ а антагонист болып табылады, сондық тан тамыр қ ысымын тө мендетеді, жү рекке кү ш тү сірмейді. Гипотензивті ретінде қ ан қ ысмын тө мендетеді жә не жү рекке кү ш береді басқ а да дә рілермен бірге қ олданылады. Тү ймедағ а 25 жә не 50 мг.
Валсартан (диован) - ренин-ангиотензин - альдостерондық ү лпа гормондарын тө мендетеді жә не жү рек қ ысымын босатады.
Гипертониялық ауруғ а жә не жү рек қ ызметі тө мендегенде қ олданылады. 80 жә не 160 мг капсула тү рінде беріледі.
Су-тұ з алмасу жұ мысына ә сер ететін дә рілерге диуретиктер жатады. Диуретиктердің негізгі гипотензиялық ә сері экстрацеллюлярлы сұ йық тық тың кө лемін тө мендетеді. Нә тижесінде жү ректің жиырылуы баялайды. Диуретиктер тамырлардың вазоактивті заттарына ә сер етеді, депрессорлық дә рілердің кү ші жоғ арылап, прессорлық норадреналин, ангиотензин - II нашарлайды.
7. 5. Қ ан қ ысымын жоғ арылататын дә рілер.
Кү ре тамыр қ ысымның тө мендеуі жү рек жетіспеушілігіне жә не тамырлардың кең еюіне байланысты болуы мү мкін. Емдік дә рілер қ олданбас бұ рын қ ан қ ысымының неге байланысты тө мендегенін біліп алу керек. Кү ре тамыр қ ысымының тө мендеуі жү ректің қ ан айдау жұ мысының жә не шеткі қ арсыласудың тө мендеуіне байланысты болғ андық тан, негізгі гипертензиялық дә рілерді мынандай топтар тү рінде кө рсетуге болады:
3. Миотропты ә сер ететін дә рілер: ангиотензинамид (Angiotensinamidum), мидодрин (Midodrine) жә не т. б.
1. Жү ректің қ ан айдауын жә не шеткі тамырлар қ ысымын жоғ арлататын дә рілер: a- жә не b–адреномиметиктер - адреналин гидрохлориді жә не т. б., бірен-саран a- жә не b -адреномиметик - норадреналин гидротартраты.
2. Шеткі тамырлар қ ысымын жоғ арлататын дә рілер: a-адреномиметик – мезатон, добутамин жә не т. б.
Ангиотензинамид (Гипертензин жә не т. б. ) – тамырларды тарылтып, кү ре тамырғ а миотропты ә сер етеді. Ә сіресе ішкі мү шелердің, тері жамылғ ысы мен бү йрек тамырларын тарылтады. Ангиотензинамид альдестеронның шығ уына тікелей ә сер етіп, электролиттік алмасуды ө згеріске тү сіреді. Сонымен бірге бү йрек ү сті безінің милы қ абатынан адреналиннің шығ уын кү шейтеді. Бұ л дә рінің ә сері 2-3 минуттан аспайды, сондық тан қ ан тамыр арқ ылы егу ретінде тамшылатып бірнеше сағ ат, кейде тә улік бойы енгізу қ ажет болады. Бұ ны тек қ ан қ ысымы тө мен, есінен танып қ алғ ан, ә ртү рлі кү рделі аурулармен науқ астарғ а қ олданады. Бастау мө лшері 5-20 мкг/минутына, ө те нашар жағ дайда 50-60 мкг/минутына, артериялық қ ысым 90-100 мм сын. бағ. болуы керек.
Rp.: Angiotensinamidi 0, 001
D. t. d. № 40
S. 1000 мл ерітіндісі тамыр арқ ылы егуге.
#
Мидодрин (Гутрон жә не т. б. ) - фармакологиялық қ асиеті бойынша адреналинге ұ қ сас сипатомиметикалық дә рілерге жатады. Прессорлық (қ ысымдық ) ә сері кү шті, тамырларды қ ысып ұ стап тұ рады, ал жү рекке ә сері тө мен. Ә ртү рлі гипотензиялық жағ дайларда қ олданылады. Гипертензия, феохромацитома, тиреотоксикоз, глаукома жә не т. б. шеткі тамырлардың қ ысымы жоғ арылауымен кө рінетін аурулар кезінде қ олданбайды. Тү ймедақ ретінде 2, 5 мг кү ніне 2 рет, ал 1% ерітіндісі 7 тамшыдан кү ніне 2 рет, 0, 25% ерітіндісі 2 мл кө к тамырғ а кү ніне 2 рет егіледі.
Rp.: Midodrini 0, 0025
D. t. d. № 20; 50 in tab.
S. 1 тү ймедақ тан кү ніне 2 рет.
#
8. Ас қ орыту жү йесінің қ ызметіне ә сер ететін дә рілер.
Асқ орыту жолының секрециялық жә не қ озғ алыс қ ызметінің бұ зылуы кө птеген ауруларда кездеседі. Негізінен асқ азан мен ішектің секрециясына жә не қ озғ алыс қ ызметіне, бауыр мен ұ йқ ы безінің секрециясына ә сер ететін дә рілер қ олданылады.
8. 1. Тә бетке ә сер ететін дә рілер.
Тә бет гипоталамуста орналасқ ан реттеуші орталық тар мен лимбикалық жү йе жә не ми қ ыртысы арқ ылы реттеліп отырады.
Медиаторды реттеуге дофаминергиялық, норадренергиялық жә не серотонинергиялық жү йелер қ атысады. Тә бет нашарлағ анда оны жақ сартатын дә рілер қ олданады.
8. 1. 1. Тә бетті жақ сартатын дә рілер.
Жусан тұ ндырмасы (Tinctura Absinthii) - рефлекторлы арқ ылы ауыз қ уысындағ ы рецепторларды тітіркендіріп, ашығ у орталығ ына ә сер етеді. Сө йтіп, сө л бө лінудің бірінші кезең ін кү шейеді.
Кейде инсулин ді қ олданғ анда қ анның қ ұ рамындағ ы қ анттың мө лшері азайып, адам ашығ ады. Бұ лардан басқ а аминазин, амитриптилин, литий карбонаты жә не клофелин де аздап болса да тә бетті кө тереді.
Rp.: T-rae Absinithii 25 ml
D. S. 15-20 тамшыдан кү ніне 3 рет тамақ ішердің алдында.
#
8. 1. 2. Тә бетті тө мендететін (анорексигендік) дә рілер.
Бұ ғ ан жататын дә рілер фепранон (Phepranonum) орталық жә не адреномиметикалық қ асиеті бар. Жү йке ұ штарының норадреналин мен дофаминді босатып, олардың қ айта кіруіне кедергі жасайды, ал сибутрамин (Sibutramine) серотонинге кедергі болады. Бұ л дә рілерді тек тә бет тү сіру емес, гипертониялық ауруда, глаукомада, тиреотоксикозда қ олдануғ а болады.
Rp.: Dragee Phepranoni 0, 025
D. t. d. № 50
S. 25 мг кү ніне 2-3 рет 30 мин тамақ ішер алдында.
#
8. 2. Асқ азан бездерінің қ ызметі бұ зылғ анда қ олданылатын дә рілер.
Сілекей бездерінің қ ызметіне ә сер ететін дә рілер.
Бұ л дә рілер сілекей бездердің иннервациясына ә сер етеді. Оларғ а сілекейдің бө лінуін кү шейтетін М-холиномиметиктер ( прозерин т. б. ), содан кейін сілекейдің бө лінуін тежейтін М-холиноблокаторлар ( атропин тобы) жатады. Оларды паркинсонизм кезіндегі гиперсаливацияны тежеуге, қ ұ рт ауруына, уланғ анда қ олданады. Асқ азан бездерінің сө л бө лінуін анық тайтын (диагностикалық ) дә рілер. Диагностикалық мақ сатпен гастрин, пентагастрин, гистамин жә не т. б экстрактивті заттар қ олданылады.
Гистамин – асқ азан сө лінің мө лшері мен қ ышқ ылдығ ын кө тереді. Ол артериялық қ ысымды тө мендетеді, капиллярдың ө ткізгіштігін арттырады, кең ірдек тармағ ы мен ішекке ә сер етеді. Сондық тан алдын-ала гистаминге қ арсы дә рілерді береді ( димедрол жә нет. б. ). Жанама ә серлеріне байланысты қ азіргі кезде сирек қ олданылады.
Гастринге ұ қ сас жасанды жолмен шығ арылатын – пентагастрин (Pentagastrinum). Асқ азанның антральді бө лігінде синтезделіп, қ ан арқ ылы асқ азанның фундальді бө лігіне келіп тү седі, оның секрециясын кү шейтеді, тұ з қ ышқ ылын, пепсиногенді кө бейтеді. Кастланың ішкі факторының бө лінуін арттырады. Сондық тан бұ л ең кө п диагностикалық мақ сатпен қ олданылады. Бірақ жанама ә серлері де бар: бас айналу, қ ан қ ысымының тү суі, сілекейдің кө п бө лінуі байқ алады.
Емдік орын басу ретінде қ олданатын дә рілер – табиғ и асқ азанның сө лі (Succus gastricus naturalis–100ml), пепсин (Pthsinum), ерітілеген тұ з қ ышқ ылы (Acidum hydrochloricum dilutum).
Rp.: Pepsini 2, 0
Ac. Hydrochloride dilute 5 ml
Aq. destill. 200 ml
M. D. S. 1-2 ас қ асық тан2-3 рет тамақ пен бірге.
#
8. 3. Асқ азан сө лінің бө лінуін тө мендететін дә рілер.
Кө біне холиноблокаторлар қ олданылады. Тұ з қ ышқ ылының бө лінуін тежейтін дә рілер келесі топтарғ а бө лінеді:
1. Холинорецепторларды тоқ ырататын дә рілер:
а/ талғ аусыз ә сер ететін М-холиноблокаторлар: атропин сульфаты жә не т. б.
б/ асқ азанның Мı -холинорецепторларын тежейтін, яғ ни талғ аулы ә сер ететін дә рілер: пирензипин.
в/ганглиоблокаторлар: пирилен, бензогексоний.
2. Гистаминдік Н2- рецепторларын тежейтін дә рілер: ранитидин, фамотидин, циметидин.
Тікелей қ арындағ ы М1- холинорецепті тежейтін дә рілер – пирензепин (Pirenzepine), гастрозепин 0, 025 пен 0, 05 г тү ймедағ ы жә не 0, 5% – 2 мл ампуласы шығ арылады. Асқ азандағ ы парасимпатикалық ганглийді тежейді. Асқ азанның кілегей қ абатын зақ ымдаудан сақ тайды. Сілекей бездерінің секрециясын тө мендетеді. Асқ азан мен он екі елі ішектің жарасын емдеу ү шін қ олданылады.
Rp.: Pirenzepini 0, 05
D. t. d. № 50 in tab.
S. 50 мг кү ніне 2 рет 30 мин ас алдында.
|
|
|
